ارزيابي و مدل‌سازي تغييرات زماني- مكاني كاربري اراضي در گسترش شدت بيابان‌زايي مناطق خشك شمال شرق ايران (سرخس)

تغييرات پوشش زمين در دهه‌هاي اخير مشكلات فراواني ازجمله تخريب منابع طبيعي را در برداشته است. پيش‌بيني تغييرات كاربري اراضي نقش مهمي در مديريت منابع داشته و مديران را در برنامه‌ريزي بهتر ياري مي‌دهد. هدف از اين تحقيق، بررسي تغييرات كاربري اراضي در گذشته و پيش‌بيني آن در آينده با استفاده از مدل ساز تغيير زمين (LCM) در توسعه شدت بيابان‌زايي مناطق خشك شمال شرق ايران، سرخس است. در اين تحقيق با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي چند زمانه لندست مربوط به سال‌هاي 2000، 2005، 2010 و 2015، تغييرات كاربري اراضي طي 15 سال بررسي گرديد. وضعيت كاربري اراضي سال 2030 با استفاده از مدل پيش‌بيني ماركوف و رويكرد مدل سازLCM و بر پاية شبكه‌هاي عصبي مصنوعي پيش‌بيني شد. نتايج نشان داد در طول اين دوره، تغييرات كاربري اراضي شامل كاهش سه درصدي مراتع متوسط و غني، افزايش سه درصدي مراتع فقير و اراضي باير و افزايش يك درصدي اراضي كشاورزي بوده است. وسعت پهنه‌هاي ماسه‌اي در كل اين دوره بيش از يك درصد افزايش يافته است كه نشان‌دهنده افزايش شدت بيابان‌زايي است. صحّت نقشه كاربري اراضي پيش‌بيني شده و نقشه واقعيت زميني ضريب كاپاي 85 درصدي را نشان مي‌دهد. طبق نتايج طي سال‌هاي 2000 تا 2015 منطقه مطالعاتي دستخوش تغييرات وسيعي گرديده كه عمده اين تغييرات در جهت تخريب منطقه بوده است. نتايج پيش‌بيني مدل ساز نيز ادامه روند تخريب زمين و شدت بيابان‌زايي را تأييد مي‌كند.