تحليل مقايسه‌اي اثرات الگوهاي اسكان مجدد پس از وقوع مخاطرات طبيعي بر كيفيت زندگي روستاييان (موردمطالعه: زلزله سال 1376 شهرستان زيركوه)

مخاطرات طبيعي به‌خصوص زلزله در اغلب موارد، تلفات سنگين جاني و مالي بر سكونتگاه‌هاي انساني وارد مي‌سازد. اسكان مجدد در قالب سه رويكرد بازسازي (درجاسازي)، جابه‌جايي و تجميع، يكي از رويكردهاي اصلي براي بازسازي سكونتگاه‌هاي روستايي پس از وقوع زلزله است. هدف از انجام تحقيق حاضر، بررسي تأثيرات الگوهاي سه گانة اسكان مجدد روستاهاي آسيب‌ديده از زلزله 1376 شهرستان زيركوه بر ميزان كيفيت زندگي ساكنان جوامع روستايي است. جامعۀ آماري اين پژوهش، خانوارهاي محلي ساكن در 6 نقطه روستايي محدودۀ مطالعاتي است كه با راهبردهاي سه‌گانه اسكان مجدد (جابجايي، تجميع يا ادغام و درجاسازي يا بازسازي) همراه بوده‌اند؛ كه با استفاده از فرمول كوكران تعداد 144 سرپرست خانوار به‌عنوان حجم نمونه و به روش تصادفي ساده تعيين شدند. پايايي پرسش‌نامه تهيه‌شده با استفاده از فرمول ويژه آلفاي كرونباخ و مقدار آلفاي 0.885 مورد تأييد قرار گرفت. تجزيه‌وتحليل داده‌هاي پژوهش حاضر در دو بخش آمار توصيفي و استنباطي و با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون‌هاي T تك نمونه‌اي و تحليل واريانس انجام شد. نتايج پژوهش حاضر نشان مي‌دهد سياست‌هاي اسكان مجدد روستاها توانسته بهبود نسبي در كيفيت زندگي ساكنان روستايي با ميانگين 2.57 ايجاد كند كه در بعد اجتماعي فرهنگي با ميانگين 2.717 بالاترين و در بعد اقتصادي با ميانگين 2.15 كمترين سطح رضايت‌مندي از شرايط موجود وجود دارد. با توجه به نتايج آزمون آناليز واريانس نيز، سطح كيفيت زندگي روستاييان در سه الگوي اسكان مجدد تفاوت معناداري نداشته ولي سطح معناداري در 7 شاخص كيفيت اشتغال، كيفيت درآمد، كيفيت آموزش، كيفيت مشاركت، كيفيت انسجام اجتماعي، كيفيت زيرساخت و كيفيت محيط پايين‌تر از 0.05 است؛ بنابراين سطح رضايت‌مندي پاسخگويان از كيفيت زندگي در هر سه الگوي اسكان مجدد تا حدودي يكسان است.