ارزيابي نياز جرياني زيست‌محيطي بستر رودخانه مرزي هريرود بعد از احداث و آبگيري سد سلما افغانستان (با روش‌هاي هيدرولوژيكي)

در عصر حاضر با توجه به افزايش جمعيت و متناسب با آن نياز فزاينده ساكنين كره زمين به آب، فشار بر منابع آبي تبديل به يك چالش زيست‌محيطي تبديل‌شده است به طوري كه اين مسئله به شكل جدي‌تري در كشورهاي خشك و نيمه خشكي مانند ايران قابل رؤيت مي‌باشد؛ به همين دليل است كه مديريت منابع آبي به‌ويژه آب‌هاي سطحي تحت عنوان رژيم طبيعي جرياني به‌عنوان يك الگو به جهت نگهداري و حفاظت رودخانه‌ها به‌ويژه جريانات فصلي موردتوجه قرارگرفته است. در همين راستا مسئله تغييرپذيري رژيم جرياني به‌عنوان نيروي محركه اصلي در پايداري اكوسيستم رودخانه داراي اهميت مي‌باشد چراكه با دست‌كاري فضاي طبيعي بستر رودخانه‌اي توسط انسان‌ها مانند احداث سدها اثرات منفي زيست‌محيطي و همچنين مخاطرات زمين محيطي به‌ويژه براي حوضه پايين‌دست خود بجا خواهد گذاشت، بنابراين در پژوهش حاضر متناسب با احداث سد سلما افغانستان بر سر راه رودخانه هريرود ايران سعي گرديده تا نياز زيست‌محيطي پايين‌دست رودخانه يعني جايي كه مرز طبيعي ايرانافغانستان و ايرانتركمنستان محسوب مي‌شود با بهره‌گيري از روش‌هاي مختلف اكو هيدرولوژي با چهار روش Tennant،Tessman، مدل ذخيره روميزي (DRM) و انتقال منحني تداوم جريان (FDC Shifting) برآوردهاي لازم صورت پذيرد، به طوري كه بر اساس نتايج حاصله، نياز زيست‌محيطي رودخانه هريرود ايران در طبقه مديريت زيستي C (حفظ حداقل شرايط زيستي رودخانه) به‌طور متوسط 30 درصد دبي متوسط سالانه برآورد شده است. به‌گونه‌اي كه مردادماه تا مهرماه دوره بحراني رودخانه مرزي هريرود ايران تعيين‌شده است و اين دوره باكم آب شدن رودخانه مذكور بعد از احداث و آبگيري سد سلما در افغانستان (سال 1392 شمسي) در حال افزايش مي‌باشد كه قطعاً اثرات سوء طبيعي و زيست‌محيطي براي منطقه هريرود و همچنين چالش‌هاي بر زندگي مرزنشينان ايجاد خواهد نمود.