تغييرات غلظت رسوب و هدررفت خاك‌هاي مختلف و تغييرات زماني آن‌ها تحت شرايط متفاوت شيب سطح و شدت بارندگي

بررسي عوامل مؤثر بر فرسايش خاك و تغييرات زماني آن از پيش‌نيازهاي مهم مديريت منابع آب‌ و خاك است. هدف از اين پژوهش، تعيين حساسيت خاك‌ها به فرسايش آبي و تغييرات زماني هدر‌رفت خاك در خاك‌هاي با بافت لوم‌رسي، لوم و لوم‌شني در شيب‌هاي مختلف (5، 10، 15، 25 و 30 درجه) تحت باران‌هاي شبيه‌سازي شده (40، 60 و 80 ميلي‌متر در ساعت) بود. آزمايش در ابعاد فلوم (65 سانتي‌متر×160 سانتي‌متر) در قالب طرح كامل تصادفي با دو تكرار انجام شد. هدررفت خاك در بازه‌هاي زماني 0.5، 1، 1.5، 2، 3، 4، 5، 10، 15، 20، 30، 40، 50 و 60 دقيقه و ادامه تا دست‌يابي به جريان ماندگار رواناب سطحي اندازه‌گيري شد. تفاوت معني‌داري بين خاك‌ها از نظر هدررفت خاك مشاهده شد (0.01 p). خاك لوم‌رسي، حساس‌ترين خاك به فرآيندهاي فرسايشي بود. در اين خاك، بخش عمده ذرات فرسايش‌پذير در زمان‌هاي اوليه بارندگي فرسايش يافت و با تداوم بارندگي، هدررفت خاك كاهش يافت. هدررفت خاك در خاك‌ها به‌شدت تحت تأثير شيب سطح و شدت باران قرار گرفت (0.01 p). با افزايش درجه شيب، به دليل كاهش نگه‌داشت آب باران، رواناب سريع‌تر به وقوع پيوست و هدررفت خاك بيشتر شد. شيب سطح و شدت باران نقشي بارزتر در افزايش هدررفت خاك در بافت لوم‌شني نشان دادند. نتايج مؤيد آن است كه حساسيت به فرسايش آبي با تغيير شيب سطح و شدت باران، در خاك‌هاي فرسايش‌پذير (ريزبافت) كمتر است و اين دو عامل (شيب سطح و شدت باران) بيش‌ترين تأثير را بر هدررفت خاك در خاك‌هاي مقاوم (درشت‌بافت) مي‌گذارند.