الگوﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺮﮐﺰ و روﻧﺪﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻧﮕﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ اﯾﺮان

ﻫﺪف اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻧﻈﺮي و ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ اﯾﺮان، ﭼﻪ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﯿﻦ اﻟﮕﻮي ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺮﮐﺰ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪاي وﺟﻮد دارد. ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﻔﻬﻮمﺑﻨﺪي ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﮑﻮﯾﻦ و ﺳﺎﺧﺖ ﻏﯿﺮﺗﻌﺎﻣﻠﯽ ﻣﺮﮐﺰ و ﻧﻘﺶﻧﺪاﺷـﺘﻦ ﭘﯿﺮاﻣـﻮن در اﯾـﻦ ﻓﺮاﯾﻨـﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﺪﯾﺪاري اﻟﮕﻮي ﺗﻮﺳﻌﮥ ﻣﻠﯽ ﻧﺎﻣﺘﻮازن ﺷﺪه؛ ﮐﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﭘﯿﺎﻣﺪ آن، ﺷﮑﻞﮔﯿﺮي ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ »ﻣﺮﮐﺰ-ﭘﯿﺮاﻣﻮن« در ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي در ﮐﺸﻮر ﺑﻮده اﺳﺖ. از ﻧﻈﺮ روشﺷﻨﺎﺳﯽ، ﻧﻮﯾﺴـﻨﺪه از روش »ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻧﻈﺮي ﻗﯿﺎﺳﯽ« و راﻫﺒﺮد ﭘﮋوﻫﺸﯽ »ﭘﺲﮐﺎوي« ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﮑـﺎﻧﯿﺰم ﻫـﺎي ﻋﻠّـﯽ ﻣـﻮﺛﺮ ﺑـﺮ ﻣﺘﻐﯿـﺮ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ، روﯾﮑﺮد ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮاي ﺗﺒﯿﯿﻦ رواﺑﻂ دو ﻣﺘﻐﯿﺮ »اﻟﮕﻮي ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺮﮐـﺰ « و »ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪاي« در اﯾﺮان، ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﺳﺖ. ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس، ﺑﺨـﺶ اول ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﯽ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ و ﻧﻈﺮي »ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺮﮐﺰ«، »ﻣﻨﻄﻘﻪ« و ﻧﻈﺮﯾـﻪ »ﻣﺮﮐـﺰ -ﭘﯿﺮاﻣـﻮن « ﻣـﯽ ﭘـﺮدازد . ﺑﺨـﺶ دوم، ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ و روﻧﺪﻫﺎي ﺗﺎرﯾﺨﯽ و ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﮑﻮﯾﻦ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺮﮐﺰ ﯾﺎ دوﻟﺖ ﻣﺪرن در اﯾﺮان را ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﺮده و در وارﺳﯽ و آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﮥ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﯿﺰ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﻟﮕﻮي ﺧﺎﺻﯽ از ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺮﮐـﺰ و ﺣﮑﻤﺮاﻧﯽ ﻣﻠﯽ ﺑﺮ ﺗﮑﻮﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪاي و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﯽﺷﻮد.

no abstract