رسالت «برهان نظم»؛ اثبات وجود يا صفات خداوند

كثيري از خداباوران غربي، برهان نظم را بر اثبات وجود خدا كارامد مي دانند، اما اكثر فلاسفه و متكلمان اسلامي، در اثبات وجود باري‌تعالي از آن بهره نگرفته و رسالت آن را تنها  اثبات برخي صفات خداوند ذكر كرده اند. اين نوشتار، به كنكاش درباره برخى مناقشات درباره رسالت برهان نظم پرداخته است و سعي دارد به اين سؤال ها پاسخ گويد كه آيا برهان نظم عهده‏دار اثبات وجود خداوند است يا عهده‌دار اثبات برخى صفات خداوند؟ يا اينكه تنها دليلى اقناعى است كه سهم عمده در تعميق ايمان مؤمنان دارد؟ در حوزه اثبات وجود خدا آيا اين برهان يقين‏آور است؟ ميزان كارايى برهان در حوزه اثبات برخى صفات چگونه است؟ يافته‌هاي پژوهش نشان مي دهد كه گرچه متفكران اسلامي، غالباً از طريق اين استدلال، برخي صفات خدا را اثبات مي‌نمايند و حتي برخي از منتقدان غربي آن، چنين كارايي را نيز بر نمي تابند،  تقريرهاي استقرايي اين استدلال، كارايي اثبات وجود خداوند را دارا هستند و گرچه مفيد يقين منطقى نيستند، مى‏توانند يقين موضوعى را به ارمغان ‏آورند.