تنوع ژنتيكي و ساختار جمعيتي پروانه جوانه‌خوار بلوط(Tortrix viridana L., Lepidoptera: Tortricidae) در جنگل‌هاي زاگرس شمالي

پروانه جوانه‌‌خوار بلوط(Tortrix viridana L.) به‌عنوان زيان‌بارترين آفت درختان بلوط در جنگل‌هاي زاگرس، از طريق تغذيه از جوانه‌هاي زاياي درختان خسارت سنگيني به بلوط‌ها وارد مي‌كند. با وجود اهميت كنترل آن، در رابطه با ساختار جمعيتي و تنوع ژنتيكي اين آفت در سطح DNA اطلاعات كمي در دسترس است. در اين مطالعه تنوع و ساختار ژنتيكي 16 جمعيت‌ (شامل 105 ژنوتيپ) با استفاده از دو نشانگر ژنتيكي ISSR و RAPD تجزيه و تحليل شد. با استفاده از 10 آغازگر از نشانگر ISSR در مجموع 127 نوار قابل امتيازدهي با ميانگين 12.7 نوار براي هر نشانگر بدست آمد كه از مجموع اين نوارها تعداد 121 نوار (95 درصد) نوارهاي تشكيل شده چندشكل بودند. همچنين از هشت آغازگر RAPD نيز 105 نوار با ميانگين 13.1 نوار در هر آغازگر و با مجموع 99 نوار چندشكل (93 درصد) تكثير شد. ضريب تمايز ژنتيكي بين‌جمعيتي ( ΦSt) برآورد شده از دو نشانگر ISSR و RAPD به‌ترتيب برابر با 0.26 و 0.18 بود. تجزيه واريانس مولكولي داده‌هاي دو نشانگر ISSR و RAPD نشان داد كه بخش عمده تنوع ژنتيكي كل مشاهده‌شده ناشي از تنوع ژنتيكي درون‌جمعيت‌ها است. جريان ژني برآوردشده بين جمعيت‌ها بر اساس نشانگر ISSR 0.461، و بر اساس نشانگر RAPD 0.527 بود كه نشان‌دهنده جريان ژني ضعيفي بين جمعيت‌هاست. دندروگرام UPGMA مبتني بر هر دوي سيستم‌هاي نشانگري استفاده‌شده جمعيت‌هاي مورد مطالعه را بدون هيچ رابطه مشخصي با فاصله جغرافيايي آنها در خوشه‌هاي مجزا گروه‌بندي كرد. اطلاعات اين مطالعه مي‌تواند براي پايه‌ريزي استراتژي‌هاي مديريت يكپارچه اين آفت در جنگل‌هاي زاگرس سودمند باشد.