بررسي اثر گرده‌افشاني مصنوعي گرده اينتگريما بر برخي خصوصيات كمي و كيفي ميوه پسته رقم فندقي (Pistachio vera L.) در استان خراسان

درختان پسته دوپايه هستند و گرده افشاني به منظور پر كردن مغز ميوه ضروري است. به منظور بررسي اثر گرده‌افشاني مصنوعي گرده اينتگريما با استفاده از دو روش اسپري و قلم مو بر برخي خصوصيات كمي و كيفي ميوه پسته رقم فندقي آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در يكي از باغ هاي پسته آستان قدس رضوي واقع در شهرستان بردسكن در سال 97-1396 اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل دو روش گرده افشان اسپري و استفاده از قلم مو با پنج تركيب آرد گرده و سه تكرار بودند. نتايج تجزيه هاي آماري نشان داد كه استفاده از گرده آزاد گونه اهلي اثرات مثبت معني داري بر اكثر صفات نسبت به ساير تيمارهاي گرده گونه اينتگريما دارد و به ميزان زيادي تعيين كننده تشكيل ميوه در پسته است. البته تيمار IF4 (0.5 گرم گرده اينتگريما+ 0.25 گرم آرد) در صفت ريزش نهايي ميوه با ميانگين 7.50 درصد افزايش كمتري از لحاظ اين صفت را در بين ساير تيمارهاي آرد گرده  نسبت به شاهد نشان داد. همچنين در ارتباط با صفت خنداني در تيمار IF4 به ميزان 9.39 درصد نسبت به شاهد افزايش مشاهده شد در حالي كه در تيمارهاي  IF1(2 گرم گرده اينتگريما+ 0.25 گرم آرد)، IF2 (1.5 گرم گرده اينتگريما+ 0.25 گرم آرد) ، IF3 (1 گرم گرده اينتگريما+ 0.25 گرم آرد) به ترتيب 42.21، 36.63، 17.49 درصد كاهش خنداني نسبت به شاهد مشاهده شد. در ارتباط با صفت پوكي تيمار IF4 با ميانگين 5.29 درصد كاهش كمتري از لحاظ اين صفت را نسبت به شاهد نشان داد در حالي كه در تيمارهاي IF1، IF2، IF3 به ترتيب 47.38، 38.08، 27.65 درصد افزايش پوكي نسبت به شاهد مشاهده شد. طبق نتايج روش گرده افشان اسپري نسبت به روش گرده افشان قلم مو در صفات مرحله دوم تشكيل ميوه، مرحله نهايي تشكيل ميوه، وزن تازه ميوه، وزن تازه مغز و خنداني به ترتيب 1.45، 11.08، 1.15، 6.66، 7.93 درصد افزايش و در ارتباط با صفات ريزش ميوه و پوكي به ترتيب 1.04 و 11.83 درصد كاهش نشان داد. در بررسي اثر متقابل روش گرده افشان × تركيب آرد گرده، روش گرده افشان اسپري در تيمار IF4 در صفات مرحله دوم و مرحله نهايي تشكيل ميوه به ترتيب با ميانگين 28.97، 63.41، 41.13 درصد نسبت به ساير تيمارها كاهش كمتري نسبت به شاهد نشان داد. همچنين در ارتباط با صفت پوكي در تيمار IF4 در روش گرده افشان اسپري 41.13 درصد نسبت به شاهد كاهش مشاهده شد در حالي كه ساير تيمارها نسبت به شاهد از لحاظ اين صفت افزايش نشان دادند. بر اساس نتايج پژوهش حاضر، به نظر مي رسد بتوان با استفاده از تيمار IF4 در روش گرده افشان اسپري تا حدودي باعث افزايش برخي صفات مانند خنداني و كاهش پوكي در باغ هاي پسته شد.