مطالعۀ ديدگاه‌هاي انديشمندان اسلامي راجع به اصل منع تبعيض

منع تبعيض در برخورداري از حقوق، بر اساس جنس، نژاد، رنگ، طبقۀ اجتماعي، محل تولد، عقيده، مذهب و ثروت، يك اصل بين‌الملليِ شناخته‌شده است. در اسلام احكامي وجود دارد كه ظاهراً تبعيض‌آميز مي‌نمايد. انديشمندان اسلامي بسته به اينكه به كدام نحلۀ فكري اعم از سنت‌گرا، سنت‌گراي متمايل به نوانديش، يا نوانديش گرايش داشته باشند، در خصوص منع تبعيض از نظر اسلام آراي متفاوتي دارند. گروهي معتقدند احكامي همچون حقوق اقليت‌هاي مذهبي يا حقوق زنان تبعيض‌آميز نيست و به استناد تفاوت‌هاي تكويني و تشريعي سعي در عادلانه جلوه دادن اين احكام دارند، درحالي كه عده‌اي ‌ديگر با درنظر گرفتن شرايط زمان و مكان معتقدند برخي از احكام در جامعۀ امروزي تبعيض‌آميز است و براي حل تعارض ميان دين‌داري و تبعيض‌آميز نبودن احكام، اجتهاد پويا را پيشنهاد مي‌دهند. ضرورت اجراي احكام اسلامي از يك سو و قبح ذاتي تبعيض از سوي ديگر، اين سؤال را به‌وجود مي‌آورد كه چگونه مي‌توان اين احكام تبعيض‌آميز را هم‌چنان اجرا كرد. در اين مقاله با نگاه توصيفي ابتدا به تبيين منع تبعيض در نظام بين‌الملل حقوق بشر و انديشه‌هاي اسلامي پرداخته مي‌شود، سپس با توجه به مهم‌ترين مشخصه‌هاي انديشه‌هاي اسلامي، آراي انديشمندان مختلف اسلامي در باب منع تبعيض مطرح مي‌گردد.