ارث بستگان مادري از ديه

بر اساس تبصرۀ مادۀ 452 قانون مجازات اسلامي مصوب 1392ش، ورثۀ مقتول از ديۀ مقتول نيز ارث مي‌برند، اما «بستگان مادري» استثنا شده‌اند. تبصرۀ يادشده راجع به مصاديق «بستگان مادري» كه محروم از ارث ديه هستند، مطلق بوده، همۀ بستگان مادري را شامل مي‌شود؛ لكن فقيهان دربارۀ آن اختلاف ‌نظر دارند و قول منطبق با مفاد تبصرۀ يادشده يكي از اقوال در مسئله است. سه ديدگاه ديگر از اين قرار است: تمام بستگان مادري از ديه ارث‌ مي‌برند؛ كلالۀ امي يعني برادران و خواهران مادري از ديه ارث نمي‌برند؛ كلالۀ امي و خواهران پدري از ديه ارث نمي‌برند. ديدگاه عدم ارث‌بري همۀ بستگان مادري از ديۀ مقتول مورد توجه مشهور فقيهان و منطبق با اطلاق عبارت تبصرۀ يادشده است كه در اين تحقيق ادلۀ آن و نيز ادلۀ سه قول ديگر نقل و ارزيابي مي‌شود. نوع اين پژوهش، كاربردي بوده، روش انجام آن از حيث تعيين مصداق بستگان مادري در فقه و قانون به صورت كتابخانه‌اي و از حيث تعيين آن در رويۀ قضايي به روش پيمايشي (Survey research method) و با هدف تبيين مصداق بستگان مادري محروم از ارث ديه در ديدگاه فقها و قانون‌گذار است.