حقوق شهروندي زنان در ايران عهد قاجار

Women's Civil Rights in Iran in Qajar

مقاله حاضر درصدد است تا تصوير كليت‌گرايانه از موقعيت اجتماعي زنان عهد قاجار را در يك خط سير تاريخي قرار دهد و به اين مسأله بپردازد كه حقوق شهروندي زنان در عصر قاجار تا چه اندازه، تحت چه اشكال و با تبعيت از كدام منطق تحول تاريخي رنگ واقعيت به خود گرفته است؟ بر اين اساس، از نظريه سه مرحله‌اي تحول تاريخي حقوق شهروندي مارشال براي هدف توصيف حقوق زنان بهره مي‌گيرد. روش بررسي موضوع مطالعه موردي تاريخي است كه در آن از روش اسنادي براي گردآوري اطلاعات و روش تطبيق الگو براي تحليل اطلاعات استفاده مي‌كند. نتايج حاكي از آن است كه تحول حقوقي زنان در دوره قاجار عمدتاً در برخي شاخص‌هاي حقوق مدني رخ داده است. هيچ‌كدام از دو شاخص حقوق سياسي تحقق نيافت و حقوق اجتماعي تنها در شاخص آموزش شاهد تغيير ملموس بود. بدين‌ترتيب، زنان دوره قاجار تنها توانستند با كسب دستاوردهايي در زمينه آزادي‌هاي فردي تا مرحله نخست توالي تاريخي حقوق شهروندي پيش بروند و با ناكامي كامل در عرصه سياسي به موفقيت‌هاي نخستين در حقوق اجتماعي دست يابند.

The Qajar period is the beginning of a modern era in the entire history of Iran. In the same period, Iran is introducing new concepts, including citizenship rights. During the Qajar period, Iranian women also met their citizenship rights for the first time and worked for it. Since women and men in one country share the same fate of their country, so ignoring women in some historical sources doubles the need to study their lives. The present research is the ability to conform to the T-score. The paper examines the rights of women in the Qajar era in three dimensions of civil, political and social rights based on Marshall’s formulation. This historical case study is a descriptive and data gathering method, documentary and analysis method of pattern matching. The findings show that only a fraction of the civil, political, and social rights aspects evolved alongside each other and at the same time, and it was not possible to follow Marshall as a historical sequence of Qajar women's citizenship rights.