اثربخشي آموزش ذهن‌آگاهي با رويكرد اسلامي بر بهزيستي معنوي و احساس تنهايي زنان مبتلا به ديابت نوع دو

Effectiveness of Mindfulness Training with Islamic Approach on Spiritual Well-being and Loneliness in Women with Type 2 Diabetes

سابقه و هدف: آگاهي‌يافتن فرد از ابتلا به بيماري ديابت مي­تواند سبب ايجاد بحران معنوي و احساس تنهايي در وي شود؛ اين عوامل خود مي­تواند سبب تشديد اين بيماري شود. هدف پژوهش حاضر بررسي اثربخشي آموزش ذهن‌آگاهي با رويكرد اسلامي بر بهزيستي معنوي و احساس تنهايي زنان مبتلا به ديابت نوع دو بود. روش كار: اين پژوهش به‌شيوۀ نيمه­آزمايشي با طرح پيش‌آزمون-پس‌آزمون و گروه كنترل اجرا شد. جامعۀ آماري پژوهش تمامي زنان مبتلا به ديابت نوع دو عضو انجمن حمايت از بيماران ديابتي استان يزد در سال 1398 بودند كه از ميان آنان 30 زن به‌روش نمونه ­گيري مبتني بر هدف انتخاب؛ و به‌طور تصادفي در دو گروه آزمايش (15 نفر) و كنترل (15 نفر) جايگزين شدند. افراد گروه آزمايش در هشت جلسه، برنامۀ آموزش ذهن‌آگاهي را با رويكرد اسلامي دريافت كردند و گروه كنترل در فهرست انتظار قرار گرفت. براي جمع ­آوري داده­ها از پرسش‌نامه­ هاي بهزيستي معنوي ده شيري و همكاران و احساس تنهايي دي توماسو و همكاران استفاده شد. داده­ها نيز با روش آماري تحليل كوواريانس چندمتغيّره تحليل شد. در اين پژوهش همۀ موارد اخلاقي رعايت شده است و مؤلفان مقاله هيچ­گونه تضاد منافعي گزارش نكرده ­اند. يافته‌ها: يافته ­ها نشان داد كه با كنترل اثر پيش‌آزمون، بين ميانگين نمرات مؤلفه ­هاي بهزيستي معنوي (شامل ارتباط با خدا، ارتباط با خود، ارتباط با طبيعت و ارتباط با ديگران) و احساس تنهايي (شامل تنهايي رمانتيك، تنهايي خانوادگي و تنهايي اجتماعي) در دو گروه آزمايش و كنترل در مرحلۀ پس‌آزمون، تفاوت معناداري وجود داشت (0/001>P). نتيجه‌گيري: بر اساس يافته‌هاي به‌دست‌آمده مي‌توان گفت آموزش ذهن‌آگاهي با رويكرد اسلامي بر ارتقاي بهزيستي معنوي و كاهش احساس تنهايي زنان مبتلا به ديابت نوع دو اثربخش است.

Background and Objective: When people find out they have diabetes, they can face a spiritual crisis and feeling of loneliness; these factors can actually exacerbate the disease. The aim of the present study was to investigate the effect of mindfulness training with Islamic approach on spiritual well-being and loneliness in women with type 2 diabetes. Methods: The present study was conducted using a quasi-experimental pretest-posttest control group design. In this study, the statistical population included all women with type 2 diabetes who were members of the Diabetic Patient Support Association of Yazd province in 2019. Thirty women were selected using purposive sampling method and randomly divided into two groups of experimental (n=15) and control (n=15). The members of experimental group received eight sessions of mindfulness training with Islamic approach; the control group was on the waiting list. Spiritual Well-being Questionnaire (SWB) (Dehshiri et al.) and Loneliness Scale (Di Tommaso et al.) were used for data collection. Data was analyzed using multivariate analysis of covariance. In this study, all ethical considerations have been observed and no conflict of interest was reported by the authors. Results: According to the results, by controlling the pre-test effect, a significant difference was observed between the mean scores in the components of spiritual well-being (including: communication with God, self-communication, communication with nature, and communication with others) and loneliness (including: romantic loneliness, family loneliness, and social loneliness) between the two experimental and control groups on the post-test (P<0.001). Conclusion: Mindfulness training with Islamic approach has a significant effect on promoting spiritual well-being and reducing the feeling of loneliness in women with type 2 diabetes.