معاصر سازي مفهوم محله در شهر ايراني با نگاه بر مباني برنامه ريزي محله مبنا

محلات شهري بخش جدايي ناپذير از ساختار اجتماعي، اقتصادي، مديريتي و كالبدي شهرهاي سنتي ايران بودند. در دوران معاصر تمركزگرايي در ساختار مديريت شهري و تغيير و تحولات اقتصادي و اجتماعي موجب از بين رفتن انسجام اجتماعي و كالبدي محلات شده به گونه اي كه با ظهور طرح هاي توسعه شهري محلات صرفا به يك واحد تقسيمات شهري بر اساس جمعيت و برخورداري از خدمات پايه محله اي تبديل گرديده اند. پژوهش حاضر به دنبال معاصرسازي سازمان اجتماعياداري محلات سنتي با ابزار برنامه ريزي محله مبنا در پاسخ به كمرنگ شدن نقش محلات در ساختار برنامه ريزي شهري ايران مي باشد. به همين منظور، با استفاده از منابع كتابخانه‌اي و تحليل محتوايي به تبيين مولفه هاي اصلي برنامه ريزي محله مبنا پرداخته و همزمان استخراج شاخصه هاي اصلي‌ مرتبط با سازمان اجتماعياداري محلات سنتي و معاصر ايران از طريق منابع اسنادي انجام مي گيرد. در ادامه با استفاده از پنل خبرگان مقايسه تطبيقي اين شاخصه ها با مولفه هاي برنامه ريزي محله مبنا صورت گرفته و از اين طريق وجه اشتراك شاخص هاي رويكرد محله مبنا با ماهيت اداري اجتماعي محلات ايراني سنتي و معاصر مشخص مي شود. نتايج تحليل نشان مي دهند كه برخي از اصول برنامه ريزي محله مبنا به صورت توافقي و عرفي در محلات شهرهاي سنتي اعمال مي شده است. با تحليل مقايسه صورت گرفته عوامل بستر ساز و عوامل بازدارنده تحقق پذيري رويكرد محله مبنا در محلات سنتي و معاصر ايران شناسايي شده و از اين منظر پيشنهاداتي به منظور معاصرسازي محلات سنتي بر اساس رويكرد محله مبنا ارائه مي گردند. اگرچه معاصرسازي مفهوم محلات سنتي با توجه به ضوابط و مقررات متمركز و از بالا به پايين امروزي با چالش فراوان روبرو است، با اين حال پيشنهادات مطرح شده مي توانند عوامل بسترساز لازم جهت ايجاد محلات خودگردان، خودكفا و خودحامي گر را فراهم سازند.