تحليلي بر اصالت مساجد معاصر ملي در جهان اسلام

اهداف: مساله اصلي پژوهش، شناخت معيار‌هاي اصالت‌سنجي مساجد معاصر بر اساس شاخصه‌‌هاي بدست‌آمده است. شناخت اصالت‌‌ها به‌منظور اصلاح روند توسعه مساجد و الگوسازي براي طرح مساجد آتي يا طرح توسعه آنها است. روش‌ها: روش پژوهش بخش شناسايي و استخراج شاخص‌ها، استدلال و تحليل مصاديق با استفاده از نظرات گروه متمركز كارشناسان و امتيازگيري بر اساس شاخصه‌ها است. يافته‌ها: شاخصه‌‌هاي اصالت مساجد، در دو بعد محتوايي و كالبدي و شاخصه‌‌هاي محتوايي، همچون استفاده از نماد‌‌هاي آشناي تاريخي و عناصر طبيعت (نور و آب) و همچنين احترام به اجتماع و خلوت انساني و ابعادي نمادين الهي فضا براي بيان ماهيت قدسي مساجد تنظيم شدند. شاخصه هاي كالبدي از سياست‌گذاري كلي سازه و كالبد در صداقت ظاهر و باطن كار تا تزيينات و روسازي كاذب سنتي آغاز مي‌شود و تا انتخاب الگوي سازگاري اقليمي، الگوي زيبايي‌شناسي سنتي، جديد يا تركيبي و الگوي كاربري و نوع دقيق سازه را شامل مي‌شود. در هيچ يك از اين موارد نبايد متعصبانه نسبت به برتري گذشته يا امروز نسبت به هم قضاوت كرد، بلكه معيار سودمندي جامع آن در بهره‌مندي روحي و جسمي مخاطب است. نتيجه‌گيري: تحليل‌‌ها نشان‌دهنده تمايزات و اشتراكات عوامل اصالت مسجد هستند. مساجدي كه در وجه محتوايي در كليات طرح مسجد، بروز كالبدي بيشتري داشته، اصالت بيشتري داشته‌اند. مساجدي كه از بعد محتوايي بر نماد‌ها تاكيد داشته‌اند، ولي در كالبد، ضعف تجلي محتوا داشته‌اند، در رده متوسط جاي گرفته‌اند. همچنين صرف رويكرد‌هاي معماري پايدار، تاكيد بر دگرگوني فرم‌‌هاي نمادين و ساختارشكني در طرح بدون توجه به ابعاد محتوايي، سبب افزايش اصالت نشده است.