پتانسيل‌يابي ميزان كارستي شدن چشمه‌ها از منظر هيدروژئوشيميايي در محدوده مطالعاتي هشتگرد

ويژگي‌هاي ساختاري و ليتولوژيكي در محدوده مطالعاتي هشتگرد شرايط مناسبي را براي شكل‌گيري پديده‌هاي كارستي در‌ منطقه فراهم آورده است. بالا بودن تقريبي سطح آب زيرزميني در ناحيه، نشانه‌اي براي عدم گسترش كارست در عمق است. اشكال ژئومورفولوژي كارست هم‌چون غار، فروچاله و پونر مشاهده نمي‌شود. تنها پديده‌هاي كارستي مشاهده شده در منطقه كارن‌ها، چشمه‌هاي كارستي و حفرات انحلالي مي‌باشند. اين تحقيق با هدف مطالعه هيدروژئوشيميايي چشمه‌ها با تأكيد بر جنس سازند انجام شد. بدين منظور، 5 نمونه‌ي آب از چشمه‌هاي دائمي منطقه در دوره كم‌آبي (مهر ماه 1397) جمع‌آوري و تجزيه شيميايي شد. نتايج حاصل از هيدروژئوشيمي چشمه‌هاي كارستي و XRF موجود در منطقه نشان داد كه آب‌هاي كارستي در يك سيستم شديداً توسعه يافته جريان دارند. ميانگين نسبت يون كلسيم به منيزيم چشمه‌هاي منتخب برابر2.29 مي‌باشد. بنابراين، جنس سفره‌ي آب زيرزميني در حوزه‌ي آبخيز چشمه‌هاي مورد مطالعه عمدتاً آهكي است. ميزان شاخص اشباع دولوميت در چشمه‌هاي وليان درويش چشمه ( 2)، ورده ( 4)، و يمانجليق ( 5) منفي است كه شرايط تحت اشباع را نشان مي دهد و منعكس كنند ه تراكم بيشتر شكستگي سطحي و زيرسطحي و هم‌چنين نشان دهنده‌ي نوع جريان مجرايي انتشاري در مسير جريان آب اين چشمه‌ها است. شيمي آب‌هاي زيرزميني در سنگ‌هاي كربناته تابع انحلال كلسيت و دولوميت بود. بالاتربودن دماي آب در چشمه‌ي نمك آلان در قابليت اشباع دولوميت در سازند دالان تأثير گذاشته است . نتايج تحليل عاملي نشان داد كه مهم‌ترين عامل به انحلال كربنات و پس از آن به ميزان منيزيم و هدايت الكتريكي بستگي دارد، كه بيش‌ترين تأثير را روي ميزان انحلال گذاشته است. بنابراين، ميزان انحلال به سرعت جريان و نوع جريان (آشفته و يا خطي)، كه كنترل كننده ضخامت لايه مرزي است، وابسته است.