واكاوي چالش ها و كاربردهايِ روش بينامتنيت؛ فرود از نردبان انتزاع؛ سقوط در ورطه تقليل گرايي

Analysis of challenges and applications of Intertextuality method descending abstraction ladder and falling into the abyss of reductionism

بينامتنيت، در معنايي عام، بر شبكه ارتباطيِ تودرتوي متون با يكديگر دلالت دارد. در اين معنا، نظريه بينامتنيت به عنوان يك هستيِ انتزاعي جلوه گر مي شود كه بر مفهومي موسع و بي آغاز و پايان از اين واژه صحه مي گذارد. در اين نوشتار، با عنايت به توجه في مابين نظريه و روش، جايگاه بينامتنيت مورد واكاوي قرارگرفته و اين پرسش مهم مطرح شده است كه آيا اساساً نگاه روش گونه به بينامتنيت توجيه پذير است؟ به نظر مي رسد بينامتنيت به عنوان يك مفهوم پست مدرن بر سرِ دوراهيِ فرو غلتيدن در ورطه تقليل گراييِ مفهومي از يك سو و محصور شدن در انتزاع متعلق به نظريه از سوي ديگر قرار داشته باشد. در حقيقت پاسخ اين نوشتار به پرسش يادشده، «بلي» مشروط است. بينامتنيت يك روش است، به شرطي كه مفهوم انتزاعيِ ارتباط بينامتني به چيزي شبيه نقدِ سنتيِ منابع تقليل يابد. عدم اهتمام واضعان اوليه واژه بينامتنيت، كساني چون كريستوا و بارت، در كاربردي كردن روش بينامتنيت و هشدار از فرو كاهش بينامتنيت به مأخذيابي و تأكيد بر نظريه به جاي روش، چالشي را پديد آورد كه نسل بعدي پژوهشگران بينامتنيت را به سمت روش و كاربردي سازي بينامتنيت سوق داد. روش تحليل بينامتني مبتني بر اصول و مراحلي است كه نقطه تمركز اين نوشتار مي باشد. واكاوي نظريه بينامتنيت، تقليل آن به روش و چگونگي نحوه استفاده از آن در يك پژوهش علمي، از اهداف اصلي اين پژوهش مي باشد.

Intertextuality, refers to the nested network of communication of texts. With regard to the theory and method, the position of intertextuality has been investigated and the question is: is a methodological view of intertextuality fundamentally justifiable? Intertextuality as a postmodern concept is at the crossroads of falling into the abyss of conceptual reductionism on the one hand and being confined to the abstraction of theory on the other hand. The answer to this question in this paper is a conditional yes. Intertextuality is a method, provided that the abstract concept of intertextuality is reduced to something like traditional critique of references. The lack of attention of the early founders of the word intertextuality, such as Kristeva and Barthes, to apply intertextuality method, the warning of intertextuality reduction to source and the emphasis on theory instead of the method posed a challenge that led the next generation of intertextuality researchers to intertextuality method and application. Analysis of intertextual theory, its reduction to the method and its use in a scientific research is one of the main objectives of this study.