اثر اسانس‌‌هاي رازيانه و زنيان بر متابوليت‌هاي خون و آسيب شناسي بافت‌ كبد و كليه‌ در موش صحرايي ويستار تحت شرايط تنش القايي دگزامتازون

در شرايط تنش، غلظت كورتيكوئيدهاي خون افزايش مي يابد كه مي تواند بر سلامت عمومي بدن و عملكرد اندام هاي حياتي از جمله كبد و كليه ها تاثير گذارد. مصرف برخي آنتي اكسيدان هاي گياهي احتمالا مي تواند بر آسيب هاي متابوليكي ناشي از تنش تاثير داشته باشد. هدف اين پژوهش بررسي اثر اسانس هاي رازيانه و زنيان بر متابوليت هاي خون و آسيب هاي بافتي ناشي از تنش القايي در موش صحرايي بود. از 40 سر موش صحرايي نر بالغ ويستار در پنج تيمار استفاده شد: 1 بدون تنش، بدون مصرف مكمل، 2 تنش بدون مصرف مكمل، 3 تنش با مصرف اسانس رازيانه، 4 تنش با مصرف اسانس زنيان، 5تنش با مصرف مخلوط اسانس‌هاي رازيانه و زنيان. براي القاي تنش، دگزامتازون تزريق شد (داخل ماهيچه‌ي ران، 1 ميلي گرم به‌ازاي هر كيلوگرم وزن بدن) و اسانس‌هاي رازيانه، زنيان و مخلوط آن‌ها گاواژ شدند. در پايان، نمونه خون موش هاي صحرايي گرفته شد و سپس از كبد و كليه‌ها نمونه برداري انجام شد. القاي تنش، فعاليت ALT و AST خون را افزايش داد، اما مصرف هر يك از اسانس ها و مخلوط آنها فعاليت اين آنزيم ها را كاهش داد. با مصرف اسانس رازيانه، واكوئل‌هاي بافت كبد بشدت كاهش يافت و ادم و تجمع چربي كمتر شد. در گروه تنش آثار دژنره شدن هيدروپيك در سيتوپلاسم سلول‌هاي جدار توبول‌ها مشاهده شد. اما، در گروه مصرف كننده ي اسانس رازيانه گلومرول‌ها ظاهر طبيعي داشتند و ادم سلولي كاهش يافت. مصرف اسانس هاي گياهي (بويژه رازيانه) بر بهبود سلامت كبد و كليه ها و رفع آسيب هاي بافتي ناشي از تنش در موش صحرايي اثر مثبت داشت.