تغييرات تنوع گونه‌اي و گروه‌هاي گياهي در ارتباط با شدت‌هاي مختلف چراي دام در مراتع نيمه‌استپي زاگرس مركزي

مديريت پايدار چراي دام در اكوسيستم هاي مرتعي مستلزم درك جامعي از پويايي پوشش گياهي و پاسخ آنها به شدت هاي چرايي به منظور تشخيص علل تغيير تركيب و جوامع گياهي است. در اين تحقيق به منظور بررسي پاسخ پوشش گياهي به شدت هاي مختلف چراي دام، از شاخص هاي طول عمر، فرم رويشي، فرم زيستي، تيره هاي گياهي و كلاس خوشخوراكي براي گروه هاي كاركردي و همچنين شاخص هاي تنوع، غنا و يكنواختي (شاخص هاي سيمپسون و شانون وينر و شاخص هاي مارگالف و منهينيك) استفاده شد. مطالعه در چهار شدت چرايي (چراي سنگين، متوسط، سبك و بدون چرا يا قرق) در مراتع نيمه استپي منطقه كرسنك و بارده در استان چهارمحال و بختياري صورت گرفت. نمونه گيري در نقاط معرف و همگن هر يك از شدت هاي چرايي به صورت تصادفي منظم و با ثبت درصد تاج پوشش گونه هاي گياهي در 240 پلات انجام گرديد. نتايج حاكي از اين است كه با افزايش شدت چراي دام، شاخص هاي تنوع گونه اي و غناي مارگالف كاهش يافتند، اما شاخص منهنيك و يكنواختي در منطقه با چراي سنگين بيشتر بود. در بين تيره هاي گياهي مورد بررسي، افزايش شدت چرا موجب افزايش درصد تاج پوشش تيره هايChenopodiaceae و Euphorbiaceae و كاهش درصد تاج پوشش تيره هاي Poaceae، Fabaceae،Asteraceae و Apiaceae شد. به غير از شاخص هايي همچون چندساله ها، همي كريپتوفيت ها و گندميان چندساله كه كاهش معني داري را از منطقه مرجع به بحراني نشان دادند، مقايسه اكثر گروه هاي كاركردي نيز حاكي از كاهش درصد تاج پوشش آنها با افزايش شدت چرا بود. علاوه بر اين، از ديگر نتايج اين تحقيق مي توان به كاهش گياهان با خوشخوراكي كلاس I و II از منطقه قرق به منطقه با چراي سنگين اشاره كرد. با توجه به تأثير پذيرفتن برخي شاخص ها و گروه‌هاي گياهي از نقطه نظر احياي اكولوژي و حفظ تنوع گياهي، اصـلاح روش هاي بهره برداري و مديريتي در مراتع منطقه توصيه مي شود.