برآورد تغييرات ميزان كربن ذخيره‌شده در بيوماس گونه‌هاي مرتعي غالب تحت تأثير پخش سيلاب در ايستگاه كوثر، استان فارس

اين پژوهش با هدف ارزيابي تأثير 35 سال پخش سيلاب بر زي توده كل و ذخيره كربن گونه هاي غالب گياهان مرتعي در ايستگاه كوثر واقع در دشت گربايگان فسا انجام شد. نمونه برداري از گونه هاي گل آفتابي (Heliantemum lippii)، سياه گينه (Dendrostellera lessertii) و درمنه دشتي (Artemisia sieberi) در عرصه‌هايي كه از طريق پخش‌سيلاب آبياري مي شود و مرتع بدون پخش سيلاب (شاهد)، در پاييز 1397 انجام ‌شد. زي توده و ميزان كربن آلي نمونه هاي گياهي اندازه گيري شد و مقدار ذخيره كربن به‌وسيله‌ هر گونه، محاسبه شد. داده هاي حاصل در قالب طرح آماري بلوك هاي كامل تصادفي تجزيه و تحليل آماري شده و ميانگين ها با آزمون دانكن در سطح پنج درصد مقايسه شد. نتايج تحليل واريانس داده ها نشان داد كه اثر پخش‌سيلاب، گونه گياهي و اثر متقابل آن ها بر زي توده و ذخيره كربن به‌وسيله‌ گياه در سطح يك درصد معني دار است. نتايج مقايسه ميانگين ها نشان داد كه واكنش گونه گل آفتابي نسبت به پخش سيلاب، بسيار زياد بوده و عمليات پخش سيلاب باعث شده است ميزان زي توده كل اين گونه به‌ترتيب از 671.63 كيلوگرم در هكتار در عرصه بدون پخش سيلاب به 2013.94 كيلوگرم در هكتار و ميزان ذخيره كربن آن از 381.90 كيلوگرم در هكتار به 1106.20 كيلوگرم در هكتار يعني به‌ترتيب به ميزان 2.00 و 1.90 برابر افزايش يابد. در صورتي كه ميزان افزايش زي توده و ذخيره كربن در گونه‌ سياه گينه در اثر پخش سيلاب در مقايسه با شاهد، به‌ترتيب، معادل 40.00 و 38.64 درصد بود. گونه درمنه دشتي، واكنش منفي اندكي نسبت به پخش سيلاب نشان داد، به‌طوري‌كه مقدار زي توده و ذخيره كربن به‌وسيله‌ اين گياه به‌ترتيب از 1005.25 و 547.10 كيلوگرم در هكتار در شرايط بدون پخش سيلاب به 780.99 و 429.30 كيلوگرم در هكتار در عرصه پخش سيلاب، احتمالاً به دليل عدم سازگاري به شرايط ايجاد شده در اثر پخش سيلاب، كاهش يافت. هر چند از نظر آماري، اين كاهش ها در سطح پنج درصد معني دار نشد. با توجه به وسعت زياد مراتع در كشور، ذخيره سازي مقادير زياد دي اكسيد كربن موجود در اتمسفر (ورود به عرصه بين المللي تجارت كربن) و كاهش اثرات تغيير اقليم از طريق عمليات پخش سيلاب، امكان پذير است.