تصميم‌گيري چندمعياره فازي به منظور مكان‌يابي اجراي عمليات كپه‌كاري مراتع (مطالعه موردي: حوزه آبخيز مراوه‌تپه، استان گلستان)

با توجه به تخريب گسترده مراتع، يكي از راه‌هاي موثر جهت بازيابي توان اراضي مرتعي بهره ‌بردن از روش‌هاي اصلاحي‌احيايي مي‌باشد. كپه كاري يكي از متداول ترينِ اين روش ها مي باشد كه تعيين مناسب ترين مكان براي اجراي موفقيت آميز آن به جهت حجم بالاي اطلاعات و متعدد بودن عوامل تاثيرگذار، امري دشوار و زمان بر است. لذا استفاده از روش هاي تصميم گيري چندمعياره فازي راه گشا خواهد بود. يكي از اين روش ها مدل تحليل سلسله مراتبي فازي (FAHP) است. در اين مطالعه چهار معيار اكولوژيكي پوشش‌گياهي، خاك‌شناسي، فيزيوگرافي و اقليم به همراه چهارده زيرمعيار تعيين گرديد. ماتريس‌هاي مقايسات زوجي‌فازي معيارها و زيرمعيارها به روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي فازي تشكيل شد و با استفاده از اعداد فازي‌مثلثي اهميت نسبي هر يك بر ديگري با نظر كارشناسان ارائه گرديد. در مرحله بعد با استفاده از مدل تحليل‌توسعه‌اي چانگ وزن هاي FAHP معيارها و زيرمعيارها به‌دست آمد. سپس لايه‌هاي اطلاعاتي مربوط به زيرمعيارها تهيه شد و وزن هاي FAHP در آن‌ها اعمال گرديد. در نهايت با تلفيق لايه‌هاي اطلاعاتي وزن‌دهي شده، نقشه‌ اولويت‌بندي شده جهت اجراي عمليات كپه ‌كاري براي مراتع حوزه آبخيز مراوه تپه به‌دست آمد. نتايج نشان داد كه معيارهاي اقليم و پوشش‌گياهي به‌ترتيب با وزن‌هاي 0.559 و 0.190 و زيرمعيارهاي متوسط بارندگي ساليانه، تركيب‌گياهي و متوسط دماي ساليانه به‌ترتيب با وزن‌هاي 0.368، 0.162 و 0.093 به عنوان مهم‌ترين عوامل اكولوژيكي، بيشترين تأثير را در مكان‌يابي اين عمليات دارند. همچنين نتايج حاصل از نقشه‌ مكان‌يابي شده بيانگر آن است كه مناطق با اولويت عالي براي اجراي عمليات كپه كاري 1.49 درصد از كل منطقه مورد مطالعه را شامل مي‌شود. به‌منظور ارزيابي صحت مكان‌يابي صورت گرفته، از طريق بازديد صحرايي و با بررسي خصوصيات اكولوژيكي اقدام به اعتبارسنجي مدل گرديد. صحت نتايج 86.94 درصد محاسبه گرديد. نتايج نشان داد كه استفاده از مدل AHP و فازي به‌دليل ساده‌سازي فرايندهاي پيچيده و رفع عدم قطعيت، مي‌تواند در تصميم‌گيري‌ها قدرت انتخاب مناسب‌تري را در اختيار مديران قرار مي‌دهد.