ملاحظاتي در ضبطِ برخي واژه‌ها و عبارت‌هاي تذكره‌‌الاولياء

تذكره‌‌الاولياء از مهم‌ترين متون عرفاني فارسي است كه از زمان تأليف مورد توجه همگان قرار گرفته و از منظر ادبي هم جايگاه شامخي داشته است. در سدۀ اخير و حدود آن، دو تصحيح مهم از اين اثر به همّت نيكلسون در بين سال‌هاي 1905 تا 1907م و شفيعي كدكني در سال 1398انجام گرفته است كه از اهميت اين كتاب در حوزه‌هاي پژوهشي ادبيات معاصر حكايت دارد. در اين پژوهش كه به شيوۀ توصيفي تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه‌اي انجام مي‌گيرد، اين دو تصحيح مهم از تذكره‌‌الاولياء بررسي، و پيشنهادهايي براي ضبط درستِ برخي واژه‌ها و عبارت‌هاي آن ارائه خواهد شد. ضرورت پژوهش بايستگيِ پرداختن به عطار و آثار او در ادب فارسي و همچنين اهميت نقد و بررسيِ تصحيح‌هاي انجام‌گرفته از آن‌هاست. وفادار نبودن به نسخه‌هاي اساس و به تبع آن، اسقاط و افزودن حروف و واژه‌ها براي به‌دست‌دادن مفهومي دلخواه از متن، كم‌دقتي‌ كاتبان در كتابت نسخه‌ها و همچنين كم‌سوادي آن‌ها، كم‌توجهي به تطبيق بخش‌هايي از تذكره‌‌الاولياء با ساير متون عرفاني، كم‌اعتنايي به اصلاحاتي كه در نسخه‌هاي خطي به دستِ خود كاتب يا فرد ديگري انجام گرفته، در نظر نگرفتنِ نسخه‌بدل‌هايي كه گاه در حاشيۀ نسخه‌ها ديده مي‌شود، كم‌دقتي مصححان در ضبط شكل نگارشي كلمات و بي‌توجهي به مفهوم كلي عبارات، نزديك ‌بودنِ شكل كتابت برخي از حروف الفباي فارسي و نيز نوع كتابت آن‌ها به دست كاتبان، و درنهايت، گذر زمان و آسيب‌هايي كه به نسخه‌هاي خطي وارد مي‌شود، از مهم‌ترين مسائلي است كه مشكلاتي را در ضبط و گزارش درست تذكره‌‌الاولياء به وجود آورده است.