بازتاب عشق و سير تحول آن در داستان‌هاي سيمين دانشور

دانشور، ازجمله نويسندگاني است كه هم خود دربارۀ عشق سخن گفته و هم به ديدگاه هاي سنّتي و مدرن مربوط به عشق در جامعۀ ايراني، شكل داستاني بخشيده است. هدف از پژوهش حاضر بررسي موضوع عشق و سير تحوّل آن، در داستان هاي اين نويسنده، برمبناي روش توصيفي - تحليلي است. چيستي عشق، كاركردهاي آن، سير تحوّل و انواع عشق، عشق جسماني، اجتماعي، عرفاني و عشق آميزه اي، ازجمله مسائل بررسي شده در نوشتار پيش رو هستند. نتايج پژوهش نشان مي دهند دانشور، ابتدا متأثّر از نگرش هاي مدرن، عشق را ازجمله نيروهاي غريزي لذّت بخش مي داند؛ امّا درادامه، با تأثيرپذيري از نگرش هاي سنّتي، موضوع عشق، حالتي قدسي و فرازميني در داستان هايش مي يابد كه انسان ها را با خداوند، طبيعت و انسان هاي ديگر پيوند مي دهد. درآغاز دانشور، بيشتر از جلوه هاي عشق زميني، مانند عشق جسماني و اجتماعي سخن مي گويد كه هركدام از آن ها، موجب ساخته شدن زندگي فردي، خانوادگي و درنهايت اجتماعِ انساني درمحدودۀ جغرافيايي مشخّص مي شود؛ امّا درادامه، موضوع عشق عرفاني و انتقادها و نگرش هاي مختلفِ دربارۀ آن را نيز مطرح مي كند و درنهايت، برخلاف نگرش هاي فلسفي و عرفاني اي كه عشق زميني را پلي براي رسيدن به عشق عرفاني مي دانند، در نگرش دانشور، عشق، حالتي آميزه اي و تركيبي از تمام انواع آن را مي يابد كه ازنظر وي، زندگي به اين نوع عشق ختم خواهد شد. اين پيوند بين عشق آميزه اي و زندگي، نشان از نگرش مثبت نويسنده به پايان زندگي دارد و اينكه اين نوع عشق، پاسخي به پرسشِ چگونه زيستن انسان در دورۀ مدرن است.