واكاوي نقش توان‌هاي محيطي كشاورزي بدون آب بر توسعۀ مناطق روستايي (با تأكيد بر كشت تعاوني جاليز در بستر درياچۀ هامون)

ارزيابي توان محيطي سرزمين به عنوان يكي از ابزارهاي حركت درراستاي توسعۀ پايدار، به دنبال شناسايي و معرفي روش‌هاي عقلايي و نظام‌مند در جهت مديريت منابع و استفاده بهينه از پتانسيل‌هاي سرزمين است. بر اين اساس، هدف مطالعۀ حاضربررسي نقش توان‌هاي محيطي كشت تعاوني درياچۀ‌ هامون بر توسعۀ نواحي روستايي سيستان است. اين پژوهش ازحيث روش، به صورت كمي،ازنظرهدف، كاربردي و ازنظرشيوه گرد‌آوري داده‌ها، ازنوع پيمايشي است.براي تعيين حجم نمونه از روش نمونه‌گيري كوكران (با خطاي 0.8) استفاده شد و از بين 600 خانوارروستايي،تعداد120نفرازسرپرستان به طورتصافي ساده موردپرسشگري قرار گرفتند.همچنين 15 نفر از كارشناسان كشاورزي منطقه، به صورت نمونه‌گيري دردسترس مورد پرسشگري قرارگرفتند.روايي صوري و محتوايي سازه‌هاي پرسشنامه براساس نظر كارشناسان سازمان جهادكشاورزي و اعضاي هيأت علمي دانشگاه (11 نفر) ارزيابي و تأييدشد.همچنين پايايي سازه‌ها و همساني دروني گويه‌هاي هرسازه نيزازطريق محاسبه ضريب آلفاي كرونباخ موردارزيابي و براي بعد اقتصاديمعيشتي، اجتماعي، كالبدي وزيست‌محيطي به ترتيب 0.515، 640/، 730/ و 0.660 درصد محاسبه شد.نتايج آزمون تي‌تك‌نمونه‌اي نشان دادتوان‌هاي‌محيطي كشت تعاوني درياچۀ هامون نقش بسزايي برپايداري اقتصادي واجتماعي روستاهاي موردمطالعه داردبطوري‌ كه تمامي ابعاد،ميانگين ابعادبالاترازميانه نظري (3) مي‌باشد.در اين بين،عوامل اقتصادي و اجتماعي به ترتيب باميانگين (4 درصد) و (3.89 درصد) بيشترين امتيازرا كسب نمودند.باتوجه به نتايج تكنيك رتبه‌بندي تحليل رابطۀخاكستري، روستاي لورگ‌باغ با ضريب (Q= 909.0)، بهترين روستا جهت استفاده ازتوان‌هاي محيطي مي‌باشد. نتايج حاصل از تكنيك اِي‌اِچ‌پي‌فازي نشان مي‌دهد كه در بين توانمندي‌هاي شناخته شده، سطح آب زير زميني بالا با وزن (0.48) درصد،مهمترين توان محيطي و عامل عدم نيازبه كوددهي با وزن (0.3)درصد، كم‌اهميت‌ترين عامل شناخته شد.