بررسي عوامل موثر در مهاجرت معكوس از كلانشهر تبريز به نواحي پيرا – شهري و روستاهاي الحاقي

يكي از پديده‌هاي نوظهور دوره شهرنشيني معاصر كه تاثير زيادي در بروز انواع معضلات مناطق كلانشهري گذاشته ، مهاجرت معكوس شهري به روستاهاي پيراموني شهرها مي‌باشد. مهاجرت‌هاي معكوس، باعث تنزل كيفيت زندگي و فشار مضاعف بر محيط روستاها شده است. خزش شهري تبريز باعث توسعه لجام گسيخته سكونتگاه‌هاي روستايي گرديده و نوعي از حاشيه‌نشيني جديد را پديد آورده است. هدف اين تحقيق، مشخص نمودن تاثير عوامل مختلف در بروز مهاجرت از شهر تبريز به روستاهاي اطراف الحاقي به تبريز مي باشد . روش تحقيق حاضر توصيفي – تحليلي و ماهيت آن از نوع كاربردي است و از ابزار اسنادي كتابخانه‌اي و مطالعات ميداني (پرسشنامه) براي جمع‌آوري اطلاعات استفاده گرديده است. جامعه آماري اين مطالعه، مهاجران بازگشتي از شهر تبريز به روستاهاي مورد مطالعه (هفت روستا) هستند. تعداد 114 نفر با استفاده از روش نمونه‏گيري در دسترس انتخاب‌ گرديدند. براي تعيين پايايي پرسشنامه‌ها از روش ضريب آلفايِ كرونباخ استفاده شده است و مجموع ميانگين پايايي به دست آمده از گويه‌ها 7/. محاسبه گرديد. متوسط رشد جمعيت روستايي كشور در طي ده سال اخير (1395-1385) 69/. درصد مي‌باشد؛ در حالي كه متوسط رشد جمعيت روستاهاي مورد مطالعه در اين فاصله زماني 83/43+ درصد مي‌باشد. اين امر بيانگر پرتاب توسعه فيزيكي متصل شهر تبريز به روستاهاي اطراف (منطقه كلانشهري) مي‌باشد و اينگونه از مهاجرت‌هاي روستا شهري در سال‌هاي اخير به دليل گراني زمين و مسكن در شهر تبريز فزوني گرفته است. بر اساس مدل تحليل عاملي، عامل اقتصادي و مسكن با مقدار ويژه 753/3، بيش از ده درصد واريانس متغيرهاي مهاجرت معكوس را به خود اختصاص داده است و مهمترين علت تاثيرگذار در مهاجرت معكوس به روستاهاي الحاقي تبريز مي‌باشد. بالا بودن هزينه زندگي شهري، پايين بودن درآمد، گراني زمين در شهر، پايين بودن قيمت خريد و اجاره مسكن در روستا از متغيرهاي موثر عامل اقتصادي در مهاجرت معكوس محسوب مي‌گردند.