توان رشد و گياه‌پالايي پونه آبي(Mentha aquatica) ، زولنگ (Eryngium caucasicum) و اناريجه (Froriepia subpinnata) در خاك آلوده به سرب

اهداف: گياه‌پالايي يكي از بوم‌سازگارترين و ارزان‌ترين روش‌هاي پاكسازي آلاينده‌هاي سمي خاك مانند سرب است. انتخاب گياهان دارويي توليد كننده اسانس در چنين شرايطي مورد توجه زيادي قرار گرفته است. لذا به منظور بررسي پتانسيل سه گياهان بومي و دارويي پونه آبي (Mentha aquatica L.)، زولنگ (Eryngium caucasicum Trautv.) و اناريجه (Froriepia subpinnata Ledeb.) براي گياه‌پالايي سرب، سه آزمايش جداگانه طراحي شد.   مواد و روش‌ها: آزمايشات به صورت طرح كاملا تصادفي (CRD) با 4 تكرار در سال 1396 در گلخانه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري اجرا شد. سطوح سرب شامل صفر (شاهد)، 125، 250، 375 و 500 ميلي‌گرم سرب در كيلوگرم خاك از منبع نيترات سرب بود. وزن خشك شاخساره و ريشه، غلظت سرب در شاخساره و ريشه، شاخص تحمل، فاكتور انتقال، فاكتور تجمع زيستي شاخساره و ريشه و جذب سرب در شاخساره محاسبه شد.   يافته‌ها: نتايج نشان داد كه افزايش غلظت سرب باعث كاهش زيست توده در هر سه گياه شد، در حالي كه هر سه گياه سرب را در ريشه و شاخساره انتقال دادند. غلظت فلز سرب در ريشه پونه آبي بيشتر از شاخساره بود. همچنين پونه آبي با فاكتور تجمع زيستي ريشه بالاتر از يك و فاكتور انتقال پايين‌تر از يك مي‌تواند براي تثبيت فلز سنگين سرب مورد استفاده قرار گيرد. در اناريجه فاكتور تجمع زيستي شاخساره و فاكتور انتقال بالاتر از يك بود كه نشان‌ مي‌دهد اناريجه مي‌تواند براي استخراج سرب استفاده شود. زولنگ بيشترين جذب سرب در شاخساره (0.24 ميلي‌گرم سرب در گلدان) را به خود اختصاص داد.   نتيجه گيري: به طور كلي نتايج نشان داد جذب و انتقال سرب به گونه، توليد زيست توده و غلظت سرب خاك بستگي دارد و هر سه گياه مورد مطالعه در خاك آلوده به سرب توانايي گياه‌پالايي دارند؛ در حالي كه زولنگ بر اساس مقدار بيشتر جذب سرب در شاخساره به دليل وزن خشك شاخساره بيشتر نسبت به اناريجه توانايي بالاتري جهت استخراج گياهي نشان داد.