ارزيابي و مقايسه پايداري كشت‌بوم‌هاي پاييزه و بهاره سيب‌زميني با استفاده از تحليل انرژي (مطالعه موردي: استان گلستان)

اهداف: اين تحقيق با هدف ارزيابي پايداري نظام هاي زراعي پاييزه و بهاره سيب زميني (Solanum tuberosum L.) انجام شد.   مواد و روش ها: مطالعه، در استان گلستان در سال زراعي 97-1396 و توسط پرسشنامه انجام شد. 120 مزرعه پاييزه و 60 مزرعه بهاره به روش تصادفي طبقه اي انتخاب شدند. پس از تعيين ورودي ها و خروجي مزارع و معادل انرژي آنها، شاخص هاي انرژي ارزيابي شد.   يافته ها: بيشترين سهم از انرژي ورودي كل در نظام هاي زراعي پاييزه و بهاره، به ترتيب سوخت فسيلي به ميزان 30.26 و كود‌هاي شيميايي به ميزان 29.04 درصد بود. در نظام هاي زراعي پاييزه و بهاره به ترتيب، كارايي مصرف انرژي 1.85 و 1.30، بهره وري انرژي 0.51 و 0.36 كيلوگرم در مگاژول، انرژي ويژه 1.95 و 2.76 مگاژول در كيلوگرم، انرژي خالص 52135.16 و 16125.42 مگاژول در هكتار، شاخص مكانيزاسيون 0.96 و 0.94، انرژي ورودي كل 61384.83 و 53234.59 مگاژول در هكتار و انرژي خروجي كل 113519.99 و 69360.01 مگاژول در هكتار بود.   نتيجه گيري: كارايي و پايداري نظام زراعي پاييزه بيشتر از بهاره در توليد سيب زميني در استان گلستان بود. در هر دو نظام زراعي، سهم انرژي‌هاي غير‌مستقيم، تجديد ناپذير و تجاري، بيشتر از انرژي هاي مستقيم، تجديد پذير و غير تجاري بود. اجراي راهكار هاي توصيه شده براي مديريت بهينه كشت بوم ها مانند روشهاي خاك ورزي حفاظتي، نوسازي ماشين آلات و مصرف كود دامي، در كاهش سهم انرژي هاي تجديد ناپذير و تجاري و افزايش سلامت محيط زيست و نيز بهره وري انرژي موثر است.