تحليل داستان وامق و عذرا بر اساس نقد كهن‌الگويي

Analysis of the story of Wameq and Ozra based on archetypal criticism

نقد كهن الگويي از انواع نقد اسطوره ­اي است كه بيشتر بر نظريات يونگ در مورد ناخودآگاه جمعي و صور ازلي تاكيد دارد. در نظر يونگ، كهن­ الگوها آن دسته از صور ازلي و نوعي­ اند كه در عمق ناخودآگاه جمعي انسان­ها، به صورت بالقوّه وجود دارند و خفته­ اند. اين صور كهن و اساطيري، مي­ توانند در هنر و ادبيّات تجلّي يابند. منظومه­ هاي عاشقانه، يكي از عرصه ­هايي است كه مي­تواند بستر ظهور كهن الگوها گردد. از آن جا كه ادبيّات هر ملّت، ريشه در فرهنگ و باورهاي آن سرزمين دارد و مطالعۀ داستان­ هاي كهن، نه تنها از جنبۀ ادبي، هنري يا سرگرمي، بلكه از نظر آشنايي با افكار و ارزش­ هاي فردي و اجتماعي مردم يك سرزمين حائز اهميّت است؛ پژوهش حاضر، با تببين نمادها و كهن­ الگوهاي داستان وامق و عذرا و نقش آن­ها در تعالي عاشق، مي­ كوشد جايگاه معشوق تعالي­ بخش را در منظومۀ مذكور مورد بررسي قرار دهد؛ تا آشكار شود كه آيا در داستان­ عاشقانه، اتّحاد كهن ­الگوها مي­ تواند نقش معشوق در تعالي عاشق را نشان دهد؟ مشاهده مي­ شود؛ اتّحاد و ارتباط كهن ­الگوها در اين منظومه در جهت رشد و شناخت و رسيدن به كمال انساني عاشق است.

Ancient critique is a model of mythological critique that emphasizes Jung's theories of collective unconsciousness and primordial forms. According to Jung, archetypes are those eternal and various forms that exist potentially in the depths of the collective unconscious of human beings and are dormant. These ancient and mythical forms can be manifested in art and literature. Romance poetry is one of the areas that can serve as the backdrop for the emergence of archetypes. Since the literature of every nation is rooted in its culture and beliefs and the study of ancient stories is important not only from the literary, artistic or entertainment point of view, but also from the familiarity with the individual and social thoughts and values of the people of a nation. The present study attempts to analyze the status of the transcendent beloved in the abovementioned poem by explaining the symbols and archetypes of the story of the Wameq and Ozra and their role in the transcendence of the lover.so, it tries to reveal if in romantic story, the unio‎n of archetype models can show the beloved role in transcendence of the lover. It is observed that the unity and connection of the archetypes in this poem is in the direction of the growth and recognition and achieving human perfection for the lover.