بررسي اثر تحصيلات بر انواع هزينه‌‌هاي درماني خانوارهاي شهري، با استفاده از روش ميانگين‌گيري مدل بيزيني (BMA)

Effect of Education Level on Urban Households’ Medical Treatment Spending Using Bayesian Model Averaging (BMA)

مقدمه‌: گروسمن در زمينه‌ي تقاضاي بهداشت و سلامت چنين فرض مي‌كند كه اعضاي خانوار با تركيب دو نهاده‌ي مراقبت‌هاي پزشكي و زمان، به توليد كالاي سلامتي مي‌پردازند و تحصيلات نيز به‌عنوان يك متغير محيطي، بازده سرمايه‌گذاري در سلامت را افزايش مي‌دهد. روش كار‌: در مطالعه‌ي حاضر، با استفاده از داده‌هاي دوره‌ي 1396-1393 مركز آمار براي خانوارهاي شهري و روش ميانگين‌گيري مدل بيزيني (BMA)، اثر تحصيلات بر هزينه‌هاي دارو و محصولات پزشكي، سرپايي، دندان‌پزشكي و روان‌پزشكي مورد برآورد قرار گرفت. يافته‌ها‌: نتايج نشان داد كه اثر افزايش تحصيلات بر هزينه‌هاي سرپايي و دندان‌پزشكي به‌مراتب قوي‌تر از هزينه‌هاي دارويي است. در مورد هزينه‌هاي روان‌پزشكي، اثر مذكور تنها براي تحصيلات فوق‌ليسانس و دكتري با‌اهميت بود. به‌علاوه در اغلب اين موارد، تحصيلات همسر اهميت بيش‌تري نسبت‌به تحصيلات سرپرست مرد داشت. متغير طبقه‌ي درآمدي، هرچند بيش‌ترين اثر را به‌ترتيب بر هزينه‌هاي دندان‌پزشكي، سرپايي و دارويي داشت، اما اثر آن بر هزينه‌هاي روان‌پزشكي، به‌لحاظ احتمال شمول و اندازه‌ي ضريب، بسيار ناچيز بود. لذا، موقعيت بالاي تحصيلي و اجتماعي، نقش با‌اهميت‌تري نسبت‌به درآمد در رجوع بيماران به روان‌پزشكان داشت. بيمه‌ي خانوار، بر مخارج دندان‌پزشكي و روان‌پزشكي تاثيرگذار نبود، اما موجب كاهش هزينه‌هاي سرپايي و افزايش مخارج دارويي گرديد. لذا، بيش‌ترين مخاطره‌ي اخلاقي بيمه‌ها مربوط به هزينه‌هاي دارويي بود. نتيجه‌گيري‌: تحصيلات بالاتر منجر به افزايش مخارج مراقبت‌هاي سلامتي و درماني مي‌گردد. بنابراين، با بهبود شرايط تحصيلي براي خانوارهاي كم‌درآمد و كم‌سواد، مي‌توان به ارتقاي سلامت جامعه كمك شاياني نمود تا خانوارها از سطح سلامت بالاتري برخوردار شوند. واژه‌هاي كليدي:

Introduction: Grossman’s study on health demand extends the function of household production for health and assumes that households combine medical care and time to produce health. In this study, education as an environmental variable increases the efficiency in health production. Methods: The association between households’ education and family spendings on health care such as outpatient visits, prescription drug, dental care, and mental care in urban families was examined by using the data of the 1393 to 1396 Iranian survey on household incomes and expenses and ‌Bayesian Model Averaging. Results: The results showed that the effect of education on outpatient and dental costs is stronger than on pharmaceutical costs. The effect of education on mental costs is significant only for masters’ and Ph.D. groups. In most of these cases, the wives’ education was more important than the husbands’ education. The income variable affected dental costs more than out-patient costs and prescription drug costs but its impact on mental costs was negligible due to little Posterior inclusion probability and small coefficient. Therefore, high educational and social status has more effects than households’ income on patients’ visits to psychiatrists. Insurance status did not affect dental and psychiatric costs but reduced outpatient spendings and increased prescription drug expenditures. Thus, the most important moral hazard risk of insurance was related to pharmaceutical costs. Conclusion: Higher education leads to increased health care costs. Therefore, by improving the educational conditions for low-income and low-educated households, community health develops and households become healthier. Please cite this article as follows: Mehrara M, Farshchi M. Effect of education level on urban households’ medical treatment spending using bayesian model averaging (BMA). Hakim Health Sys Res. 2020; 23(1): 130-143.