تاريخ‌نگاري عقلانيت نقاد: موردكاوي نهاد‌هاي علمي و فرهنگي دوره تيموري

Sociology of Science in the Light of Critical Critical Historiography: A Case Study of Theological and Cultural Institutions of the Timurid Period

در رويكرد عقلانيت نقاد، نهاد هاي علمي به مثابه فناوري هاي اجتماعي در نظر گرفته مي شوند. عقلانيت نقاد ظرفيت هاي مناسبي براي تحليل نهاد ها و بررسي ابعاد اجتماعي آنها و منطق تحول آنها در اختيار ما قرار مي دهد. تاريخ نگاري عقلانيت نقاد نيز مستلزم بررسي مسايل تاريخي از طريق شناخت «موقعيت مسايل» است. در مقاله حاضر با عنايت به آموزه هاي عقلانيت نقاد درخصوص فناوري ها و همچنين در پرتو ملاحظات تاريخ نگارانه اين رويكرد، به بررسي وضعيت نهاد هاي علمي و فرهنگي دوره تيموري مي پردازيم. گزارش هاي تاريخي نشان دهنده حمايت تيموريان از نهاد هاي علمي و فرهنگي در دوره مذكور است. آموزه هاي عقلانيت نقاد درخصوص فناوري هاي اجتماعي (يعني نهادها) و ملاحظات تاريخ نگارانه اين رويكرد، ما را به سمت اين فرضيه هدايت مي كند كه حمايت از علم و فرهنگ در اين دوره با توجه به شرايط سياسي و مذهبي و خصوصا صف بندي هاي فرقه اي قابل فهم است و صرفا نتيجه علاقه شخصي حاكمان به علم و فرهنگ نيست.