اراده الهي از ديدگاه غزالي و ابو هاشم جبايي

شناخت خداوند به طرقي گوناگوني صورت مي‌پذيرد كه مهم‌ترين و جنجال‌آميزترين روشي كه متكلمان در معرفت خداوند درزمينه تبيين و توضيح آن باهم اختلاف و بحث داشتند بحث صفات الهي بود. با تقسيم صفات خداوند به ثبوتي و سلبي يا ذاتي و فعلي مشاجرات بيشتري رؤيت شد. اين نوشتار بر آن است به بررسي يكي از مهم‌ترين صفات ثبوتي خداوند يعني اراده، در ديدگاه دو متكلم شهير اشعري (غزالي) و معتزلي (ابوهاشم جبايي) كه هردو در اينكه خداوند داراي اراده است متفق‌اند، بپردازد. از طرفي ابوهاشم برخلاف ديگر معتزليان و پدرش با گزينش نظريه حدوسط به طرح نظريه حال در باب صفات پرداخت و معتقد بود اراده خداوند حادث است اما نه در محل. غزالي از بزرگ‌ترين متكلمان اشعري كه به موضع‌گيري در برابر گروه‌هاي مختلفي ازجمله معتزلي‌ها پرداخت و در باب اراده الهي به قديم بودن اراده رأي داد.

Knowledge of God is done in different ways, the most important and most controversial way that theologians have explained and explained in the knowledge of God in the context of the discussion. The discussion was divine traits. By dividing the attributes of God into more firm and cumbersome or intrinsic and present controversies, there were more controversies. This paper seeks to study one of the most important attributes of God's will, namely, will, in the view of the two scholars of Shahir Ashaereh (Ghazali) and Mu'tazilie (Abu Hashem Jobaei), both of which agree on the fact that God has the will. On the other hand, Abu Hashem, unlike the other Mu'tazilies, and his father, with the choice of bounded theory, plotted the theory of the present on attributes, and believed that the will of God is a consequence, but not in place. Ghazali, one of the greatest Ash'aric theologians who took positions against various groups, including the Mu'tazilies, voted for the will of the Divine Will to be old.