تاثير الگوي فرايند موازي توسعه يافته بر خودكارآمدي نوجوانان ديابتي 18-10 سال استان گلستان

Effect of Extended Parallel Process Model on Self-efficacy of Diabetic Adolescents in Golestan Province, Iran

مقدمه و هدف: نوجوانان اغلب با تغييرات قند خون ناشي از شرايط رشدي دست و پنجه نرم مي كنند. بخش مهمي از مديريت ديابت، بهبود خودكارآمدي و افزايش وابستگي به درمان است، با توجه به اين كه آموزش مبتني بر رويكردهاي نظريه محور به عنوان يكي از اساسي ترين شيوه هاي درمان و كنترل بيماري ها است و الگوي فرايند موازي توسعه يافته از الگوهاي آموزش بهداشت بيماران مي باشد ، اين پژوهش بر آن است تا تاثير الگوي توسعه يافته موازي بر خودكارآمدي نوجوانان ديابتي استان گلستان در سال 1398 را بررسي كند. مواد و روش ها: اين مطالعه مداخله اي كلاسيك با پيش آزمون و پس آزمون با دو گروه مداخله و كنترل بر روي 50 نوجوان ديابتي استان گلستان با روش نمونه گيري تصادفي ساده در سال 1398 انجام گرديد. در گروه آزمون براساس الگوي فرايند موازي توسعه يافته محتوي برنامه آموزشي در 5 جلسه 45 تا 60 دقيقه به صورت گروهي در گروه هاي 5-6 نفره براي هفته اي دو بار ارائه شد ابزار تحقيق ،پرسشنامه مشخصات دموگرافيك و خودكارآمدي كودكان و نوجوانانبود. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از نرم ‌افزار آماري SPSS نسخه 23 و با كمك آمار توصيفي (جدول، ميانگين، انحراف معيار ) و آمار استنباطي (تي مستقل، تي زوج، آنوا) انجام گرديد. يافته ها: آزمون آنكوا با حذف اثر پيش آزمون نشان داد آموزش الگوي فرايند موازي توسعه يافته بر خودكار آمدي نوجوانان ديابتي تاثير دارد (0/01> P و 0/063= Eta ) كه پيش بيني مي شود 63 درصد تغييرات پس آزمون به دليل مداخله مي باشد. نتيجه گيري: با توجه به يافته ها، آموزش بر اساس الگوي فرايند موازي توسعه يافته و پيگيري بعد از جلسات آموزشي مي تواند موجب افزايش خود كارآمدي نوجوانان مبتلا به ديابت شود. لذا از يافته هاي اين پژوهش ميتوان جهت آموزش به بيماران ديابتي در كلينيك ها و مراكز درماني استفاده كرد.

Introduction: Adolescents often struggle with changes in blood sugar levels due to developing conditions. A major part of diabetes management is improving self-efficacy and increasing treatmentdependency. The education provided on theory-based approaches is considered one of the most basic methods of treatment and control of diseases. The extended parallel process model is also regarded as one of the healthcare training models. This study aimed to investigate the effect of the extended parallel process model on the self-efficacy of diabetic adolescents, Golestan Province, Iran, in 2019. Materials and Methods: This classic interventional study with a pretestposttest control group design was conducted on 50 diabetic adolescents in Golestan Province selected by simple random sampling method in 2019. The intervention group received an educational program based on the extended parallel process model in 5-6-people per group for 5 sessions of 45-60 min twice weekly. The required data were collected using a demographic form and the Self-Efficacy Questionnaire for Children. Data analysis was performed in SPSS software (version 23) using tables and mean scores for descriptive statistics and independent t-test, paired t-test, and ANOVA for inferential statistics. Results: The results of the ANOVA test, by removing the effect of the pretest, showed that teaching the extended parallel process model was effective on the self-efficacy of diabetic adolescents (Eta=0.63, P<0.01) predicting that 63% of posttest changes were attributed to the implementation of the intervention. Conclusion: According to the findings, education based on the extended parallel process model and follow-ups after training sessions could increase the self-efficacy of adolescents with diabetes. Therefore, the findings of this study can be used to educate diabetic patients in clinics and medical centers.