ذات و صفات الهي از نگاه ابن‌سينا و غزالي

God's essence and his attributes in view of Avicenna and Ghazali

از نظر ابن‌سينا،ادراك كنه ذات باري‌تعالي محال است زيرا عقل آدمي از پي بردن به كنه ذات خداوند ناتوان است.امّا شناخت ذات از طريق شناخت وجهي از وجوه ذات كه در قالب شناخت اسماء و صفات خداوند خواهد بود،ممكن است.ابن‌سينا صفات خداوند را عين ذات او مي‌داند.وجود صفات واجب تعالي و ارتباطي كه ميان اين صفات با ذات وجود دارد از مباحث قابل توجه در بحث خداشناسي است كه هم در قالب صفات فعل و هم در قالب صفات ذات مطرح شده است.غزالي در اين مساله ترديد ندارد كه بين خداوند و ساير موجودات،هر گونه مشابهت و همانندي، به حسب عقل و شرع نفي شده است ولي آنچه به حسب عقل و شرع نفي شده،مشابهت و همانندي ذاتي است كه به حسب اصطلاح،بين دو فرد از يك نوع تحقق مي‌پذيرد.غزالي صفاتي را كه خداوند،خود را به آن‌ها وصف كرده برايش اثبات مي‌كند،ولي معتقد است كه اين صفات مغاير با ذات او،قديم به قدم ذات اوست و در مفهوم با هم اختلاف دارند و زائد بر ذاتند.همچنين در باب صفاتي همچون علم نيز تمايزاتي ميان هر دو متفكر ديده مي‌شود كه در اين پژوهش سعي بر آن شده تا از طريق بساطت حق،وجود اين صفات را براي ذات حق تعالي حقيقي تلقي نمود.

In Avicenna's idea, knowledge of the God's inner most core is impossible, because human reason is incapable to perceive the very essence of God. But knowing his essence through recognition of his aspects and Monica stations would be possible. These aspects called be known in the context of understanding Gods Name & existence. Avicenna believes that the Gods existence & attributes are the same and identical. Existence of the main attributes the necessary existence, transcendence which created between his Existence & attribute is one of the considerable issues in theology which has been observed either in essential attributes or attributes of acts. Ghazali has no doubt that in virtue of reason and sharia; there is no similarity between the God & other creatures. What has been denied in account of reason & Sharia is on the context of essential similarity which is accomplished idiomatically between two identical of one kind. Ghazali proves all the attributes which is devoted to those God, but he believes that these attributes are added to his essence and also through his eternity interferences in attributes. Also there are distinctions about some attributes like knowledge between the two thinkers. In this paper, it has been tried to prove the existence of these attributes as real and united with God's essence