چالش هاي حق حضانت كودك در مادران در حال طلاق: يك مطالعه پديدارشناسانه

Child Custody Challenges for Divorced Mothers: A Phenomenological Study

مقدمه : طلاق يك معضل سلامت عمومي در نهاد اجتماعي خانواده است كه آسيب هاي جبران ناپذيري بر اعضاي خانواده به ويژه فرزندان وارد مي كند. يكي از مسائل مهم در بحث طلاق ، مسئله حق حضانت كودك مي باشدكه به دليل نقش محوري احساس و عواطف مادرانه در زنان، در پژوهش حاضر، به چالش هاي حق حضانت كودك در مادران در حال طلاق پرداخته شده است. روش : روش پژوهش بر اساس ماهيت داده ها؛كيفي و با رويكرد پديدار شناسي توصيفي است ، براساس هدف؛ از نوع كاربردي و براساس نحوه گرد‌آوري اطلاعات، توصيفي از نوع مصاحبه ي نيمه ساختار‌يافته است . مشاركت كنندگان اين پژوهش را كليه‌ي زنان در حال طلاق متقاضي حق حضانت كودك كه به مراكز مشاوره وابسته به بهزيستي در شهرستان اسلامشهر در سال 1397 مراجعه نموده بودند، تشكيل دادند . نمونه گيري براساس قاعده اشباع نظري ادامه يافت تا با 17 شركت كننده به اشباع رسيد. تحليل مصاحبه‌ها بر اساس روش هفت مرحله اي كلايزي انجام شده است. يافته ها: نتايج بررسي ها نشان مي‌دهد كه چالش هاي روان شناختي زنان در حال طلاق متقاضي حق حضانت فرزندشان ، را مي توان در چهار مضمون اصلي شامل؛ " احساسات منفي و آشفتگي رواني، طرد و استيگماي اجتماعي، فشار و بار هزينه هاي اقتصادي و در نهايت دغدغه هاي مادر از آينده فرزند" تقسيم بندي كرد. نتيجه گيري: پژوهشگر به اين نتيجه دست يافت كه زنان در حال طلاق ، براي گرفتن حق حضانت فرزندشان، با چالش هاي گوناگوني مواجه هستند. چالش هاي كه بخشي از آنها ريشه در مسائل و دغدغه هاي معيشتي - اقتصادي و فرهنگي- اجتماعي است. بخش ديگر به مشكلات فردي و بين فردي و احساسات منفي آنها بازمي گردد.مداخله هاي متخصصان علوم اجتماعي، روان شناسان و مشاوران بايد به اين دو بخش براي كاهش اثرات طلاق بر زنان و زناني كه قصد حضانت فرزند را دارند، توجه كنند. آماده سازي، اگاه سازي و توانمندسازي زنان مي تواند از پيامدهاي رواني و هيجاني زنان بكاهد.

Introduction: The divorce is a public health issue in the family and society; that has irreparable damage to family members, especially children. One of the prominent themes in divorce is child custody. Due to the pivotal role of emotions and feelings in women, this study aimed at the psychological challenges of divorcing women over acquiring the rights of custody of the child. Methods: The method of research was qualitative based on a descriptive phenomenological approach. For collecting data, using the semi-structured interview. Seventeen participants were referring to counseling services for acquiring the right of custody of their children in the City of Islam-Shahr, the Tehran province, by 2018. The data analysis method was based on a seven-step Colaizzi’s way. Results: The results of the study indicated that the psychological of these women divided into four main categories: negative and disturbance feeling, social isolation and stigma, Economical and Pressure and charge cost, and finally, concerns about the future of their child. Conclusions: According to the results, it was concluded that; the most prominent psychological challenges of divorcing women might be categorized as two main concerns, including; economic, financial issues, and socio-cultural issues such as the stigma of divorce. On the other hand, the emotional and psychological problems that these women were facing after divorce. It seems that the psycho-educational interventions besides the social and financial advocacy and support are emerging.