ارزيابي تنوع ژنتيكي ژنوتيپ هاي بومي برنج (Oryza sativa L.) بر اساس صفات فيزيولوژيك

Evaluation of Genetic Diversity of Rice (Oryza sativa L.) Genotypes Based on Physiological Traits

گياه برنج يكي از مهمترين محصولات كشاورزي ايران و جهان است. بررسي اثر متقابل ژنوتيپ * محيط و شناسايي ارقام پايدار و پرمحصول در شرايط محيطي مختلف، اهميت زيادي در اصلاح نبات دارد. در همين راستا آزمايشي با تعداد 30 ژنوتيپ بومي برنج در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مزرعه پژوهشي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري در سال 1395-96 به اجرا درآمد. يادداشتبرداري برخي صفات مهم زراعي و مورفولوژيكي، همچون ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد پنجه، تعداد كل دانه، تعداد دانه پر، تعداد دانه پوك، وزن هزار دانه، عملكرد اقتصادي، عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت، شاخص كلروفيل و طول دوره رويش صورت پذيرفت. نتايج تجزيه واريانس حاكي از تفاوت معني‌دار بين ژنوتيپها در سطح احتمال يك درصد براي تمامي صفات مورد بررسي بود. همچنين معنيدار بودن مقايسه ميانگين تيمارها براي تمامي صفات مورفولوژيك مورد مطالعه، بيانگر وجود تنوع كافي براي تمامي خصوصيات مورد بررسي در ژنوتيپهاي مورد مطالعه در منطقه ساري بود. تجزيه خوشه‌اي به روش UPGMA و با معيار فاصله اقليدسي براي صفات مورد بررسي، ژنوتيپهاي مورد مطالعه را در سه گروه تفكيك كرد. نتايج تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي نشان داد كه پنج مؤلفه اول 82/199 درصد از تغييرات كل داده‌ها را توجيه نمودند

Rice is one the most important crops in Iran and worldwide. Evaluating genotype × environment interaction effects and identifying stable and high performance varieties under different environmental conditions is very important in plant breeding. In this regard, an experiment was conducted with 30 native and modified rice genotypes in a randomized complete block design at research farm of Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources with four replication in 2016-2017. Record of some important crop and morphological traits, such as plant height, length of panicles, number of effective tillers, total number of grains, number of unfilled grains, number of filled grains, 1000-grain weight, biological yield, economic yield, harvest index, chlorophyll index and growth period it took place. The results of analysis of variance showed a significant difference between genotypes at the probability level of 0/1 percent for all studied traits.Also, the significance of the comparison of mean treatments for all morphological traits studied, Indicates a sufficient diversity for all studied specimens in the genotypes studied in Sari area.The cluster analysis by UPGMA method and with the Euclidean distance criterion for studied traits, genotypes studied were divided into three groups. The results of principal components analysis showed that the first five components justify the total data change of 82/199%.