تأثير سامانه‌هاي آبياري قطره‌اي و باراني بر عملكرد برنج و بهره‌وري آب در دو روش كشت نشائي و كشت مستقيم بذر

گياه برنج ازنظر اهميت دومين غله مهم خوراكي بعد از گندم در ايران هست. مهم‌ترين عامل توليد پايدار در مناطق توليد برنج نيز آب است. اين پژوهش به‌منظور امكان سنجي استفاده از روش هاي نوين آبياري با هدف بهره وري بيشتر از آب در دو روش كشت مستقيم و نشايي برنج انجام شد. آزمايش به‌صورت كرت‌هاي خردشده در قالب طرح پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي در 6 تيمار و سه تكرار در 18 كرت به ابعاد هر كدام 6 متر در 12 متر (72 متر مربع) در زميني به مساحت 1500 متر مربع در ايستگاه تحقيقات كشاورزي عراقي محله استان گلستان در بهار و تابستان سال 1397 انجام شد. تيمارها شامل سه سامانه آبياري غرقابي، باراني و نواري تيپ به‌عنوان عامل اصلي و دو روش كشت مستقيم و نشايي به‌عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر آبياري و روش كاشت بر عملكرد شلتوك در سطح يك درصد معني‌دار شد. بيش ترين عملكرد برنج دركشت نشايي درروش آبياري غرقابي با ميانگين 8177 كيلوگرم در هكتار و بعدازآن دركشت مستقيم در آبياري سنتي و نواريتيپ به ترتيب با ميانگين 7375 و 6836 كيلوگرم در هكتار به دست آمد. بيشترين وزن هزار دانه دركشت نشايي در آبياري سنتي و دركشت مستقيم در آبياري سنتي و نواريتيپ به دست آمد. بيش ترين تعداد دانه پر در خوشه در تيمار آبياري سنتي، دركشت نشايي به دست آمد كه با مقدار به‌دست‌آمده دركشت مستقيم تفاوت معني دار داشت. همچنين در آبياري سنتي بين روش هاي كاشت تفاوت معني داري از نظر تعداد دانه پوك وجود نداشت؛ درحالي‌كه در آبياري قطره اي و باراني كشت نشايي (با ميانگين 51 و 56 عدد براي آبياري باراني و قطره اي) تعداد دانه پوك بالاتري نسبت به كشت مستقيم (با ميانگين 41 و 45 عدد براي آبياري باراني و قطره اي) داشته است. آبياري باراني كم ترين عملكرد شلتوك را دركشت نشايي (4188 كيلوگرم در هكتار) و كشت مستقيم (5712 كيلوگرم در هكتار) داشته است. آبياري نواريتيپ با ميزان مصرف 7390 و 6840 متر مكعب آب مصرفي، سبب كاهش مصرف آب نسبت به آبياري سنتي ( 10700 و 1693) متر مكعب به ترتيب دركشت نشايي و مستقيم شده است. همچنين بالاترين مقدار بهره‌وري مصرف آب دركشت مستقيم در آبياري نواريتيپ ( 0.99 كيلوگرم بر متر مكعب) و دركشت نشايي تحت آبياري سنتي و قطره‌اي ( به ترتيب 0.76 و 0.66 كيلوگرم بر متر مكعب) به دست آمد. درمجموع در اين تحقيق روش آبياري قطره اي ضمن كاهش مصرف آب، توانايي افزايش بهره‌وري آب و حفظ ميزان عملكرد برنج دركشت مستقيم را داشته است.