اثر كم آبياري تنظيم شده و آبياري بخشي ريشه (ثابت و متغير) بر خصوصيات رشدي ريشه در ذرت علوفه‌اي

مديريت آبياري يكي از مهم‌ترين عوامل موثر بر توسعه و گسترش ريشه گياه است. هدف اين پژوهش بررسي تاثير تيمارهاي مختلف كم‌آبياري در روش آبياري قطره‌اي سطحي بر چگونگي رشد و توزيع ريشه گياه ذرت رقم سينگل كراس 704 بود. اين پژوهش در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي طي سال زراعي 1393 اجرا گرديد. آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با 9 تيمار در 4 تكرار اجرا گرديد. تيمارها شامل آبياري كامل (FI)، كم‌آبياري تنظيم شده (DI) با تأمين 80 و 60 درصد نياز آبي، آبياري ناقص ريشه به‌طور متغير (PRD) و تأمين 100، 80 و 60 درصد نياز آبي و آبياري ناقص ريشه به‌طور ثابت (FPRD) و تأمين 100، 80 و 60 درصد نياز آبي بود. نياز آبي بر اساس جبران كمبود رطوبت خاك تا حد ظرفيت زراعي به كمك رطوبت سنج الكترومغناطيس تعيين و بوسيله كنتورهاي حجمي اندازه‌گيري و در مزرعه توزيع شد. اولين تنش در مرحله 6 برگي ذرت اعمال شد. دو هفته بعد از اعمال اولين تنش، در مرحله 10 برگي بوته‌ها نمونه‌برداي ريشه انجام شد. در هر بار نمونه‌برداري صفات وزن خشك، حجم و نفوذ جانبي و عمقي ريشه اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه در همه تيمارها با كاهش ميزان آب مصرفي، ميانگين مقدار كليه صفات مورد اندازه‌گيري كاهش يافت. تغييرات وزن خشك ريشه نشان داد كه تفاوت معني‌داري بين روش‌هاي FI، PRD100 و PRD80 وجود نداشت. همچنين حجم ريشه تحت تأثير كم آبي قرار گرفت اما كاربرد روش PRD80 مانع از بروز اثرات منفي كم آبي بر حجم ريشه شد. بنابراين در مقايسه با روش‌هاي DI و FPRD هنگام اعمال تنش آبي روش PRD از كارائي بهتري برخوردار است و جذب آب و مواد غذائي توسط ريشه در سطح بيشتري صورت خواهد گرفت.