قسامه و نقش آن در اثبات جنايت از منظر فقه و حقوق موضوعه ايران

Oath taking and its role in proving crime from the view point of jurisprudence and Iranian statute law

قسامه به معني سوگند‌ها از نهادهاي پذيرفته شده در فقه و حقوق اسلامي است كه با وجود ظنّ قوي و فقدان ادله اثباتي جنايت، در هر دو جنبه اثبات يا نفي اتهام كاربرد دارد. مشروعيت قسامه مبتني بر روايات است و با توجه به جنبة بازدارندگي آن در قتل‌هاي پنهاني و يا اتهام بيجا، در جهت حفظ امنيت و احتياط در دما و نفوس مورد امضاي شارع و بنا بر قولي تأسيس گرديده است. دامنه كاربرد قسامه، چگونگي اجراء، تعداد سوگندها در قتل عمد و خطا و در جنايات مادون نفس، اعتبار يا عدم اعتبار تكرار سوگند در احراز نصاب و تكرار قسامه در فروض مختلف تعدد طرفين، شرايط ادا كنندگان سوگند و نحوه سوگند از مسائلي است كه با اختلافاتي توسط فقها مطرح و در قانون مجازات اسلامي 1392 با تغييراتي نسبت به قوانين قبلي و با پيش بيني مهلت سه ماهه براي اقامه قسامه توسط مدعي يا مطالبه آن از متهم مصوب گرديده است.

Qasāmah, i.e. Oath taking, is an approved procedure in the Islamic fiqh and law, which is applicable both to verify and nullify the crime in the case of invalidity or lack of crime proofs. The legitimacy of oath taking is based on the Islamic traditions and considering its prohibitive force in concern with concealed murders or unjustified accusation, it has been approved and established for immunity of the society and acting cautiously in regard with the lives of the people. The oath taking procedure was proposed by the jurists and it was approved in the criminal law with minor changes in 2013 and it includes issues such as the domain of usage, the quality of performing oath taking, number of oaths in voluntary and involuntary murders and in crimes other than murder, validity or invalidity of repeating oaths to achieve the threshold, repeating oath taking in case of involvement of multiple parties, the characteristics of the ones to take oath and the manner of oath taking. In the criminal law of 2013, a period of three month has been considered for oath taking by the claimant or the accused.