توصيف تحليلي اشعار طرحي دوره بازگشت ادبي

اشعار طرحي به اشعاري مي‌گفتند كه از سوي پادشاهان، صاحبان انجمن‌ها و محافل ادبي طرح، و از شاعران ‌خواسته‌ مي‌شد تا شعري بر وزن و قافيه شعر طرح‌ شده بسرايند. از آنجا كه اين موضوع با همه اهميّتي كه در بررسي سبك شعر دوره بازگشت دارد، تاكنون به‌صورت اخص مورد بررسي قرار نگرفته است، نگارندگان كوشيده‌اند تا در قالب اين مقاله با روش تحليل محتوا (رويكرد توصيفي تحليلي) اين موضوع را توصيف، نقد و بررسي كنند. بر اين اساس مشخص شده است كه ساخت و پرداخت غزلهاي طرحي يكي از گونه‌هاي مهم تقليد و اقتفا از سبكهاي ادبي پيشينيان بوده كه از اوايل دوره صفوي تا اواخر دوره قاجار رواج داشته است. قديمي‌ترين نمونه ساخت غزل طرحي به دوران حكومت ‌شاه عباس برمي‌گردد و ساخت اين نوع شعر در دروه قاجار بويژه حكومتهاي فتحعليشاه و ناصر‌الدين‌شاه نيز رواج داشته است و در اين دوره نشاط اصفهاني، صباي كاشاني، سحاب و مجمر از معروفترين گويندگان اشعار طرحي بودند؛ وانگهي از آنجا كه اشعار طرحي براساس طرح مشخصي سروده مي‌شد، عمدتاً تقليدي، تكراري و تكليفي بود و از همين‌رو فاقد خلاقيّت و نوآوري لازم، اما چون در راستاي انديشه‌هاي غالب جريان بازگشت ادبي برآمده بود، سهم بزرگي در بازگرداندن شعر به دوره‌هاي گذشته داشت.