تكاپوهاي زنان در عرصه دانش و خدمات پزشكي از تجربه تا عمل در تمدن اسلامي عصر عباسي

دانش پزشكي در زمره علوم مهم تمدني است. گرچه مي‌توان فعاليت بانوان را دربخش سلامت خانواده وخدمات پزشكي، چون درمانگري تجربي وحتي پيشگيري از بيماري‌هاي معمول با بهره‌گيري از دانش طب خانگي، پرستاري، مهارت‌هاي پزشكي در امر زايمان و ... بررسي كرد، اما تاكنون مطالعه مستقلي در سهم‌سنجي آنان در مطالعات دانش پزشكي تمدني ديده نشده است و اينكه: اساساً تكاپوهاي علمي ـ مهارتي و تجربي بانوان در تاريخ تمدن اسلامي در حوزه دانش پزشكي، كادر پزشكي و فعاليت هاي طبي منجر به ترويج دانش پزشكي در عصر عباسيان چه بوده است؟ پاسخ اين سوال تنها با روشي توصيفي (به‌مثابه تاريخ) تحليلي و استنتاجي (به اعتبار منابع) قابل دريافت است. زيرا منابع در ارائه اطلاعات مربوط به زنان به‌ويژه خدمات پزشكي صراحت لازم را ندارند. در عصرعباسيان با رشد دامنه تمدني و به‌ويژه با ظهور زنان قدرتمند درباري، تكاپوهاي علمي زنان در توسعه دانش پزشكي و رشد همه‌جانبه خدمات پزشكي رو‌به‌فزوني نهاد. با استناد به منابع تاريخي، تكاپوهاي زنان در عرصه خدمات پزشكي و درمانگري، با وقف اماكن و تجهيزات پزشكي، تأسيس بيمارستان، توسعه بهداشت عمومي و ... در رونق دانش پزشكي تمدن اسلامي بسيار مؤثر بود.