واكاوي ادله فقهي عفو و شفاعت در جرائم حدّي

Examination of the jurisprudential justification for pardon and intercession in limiting offenses

عفو و شفاعت، دو تدبير قضائي ميباشند كه درصورت سنجش سودمندي عدم اجراي مجازات، قاضي ميتواند نسبت به اعمال آنها در عدم اجراي مجازاتهاي حدّي اقدام نمايد. در اين رويكرد، واكنش جزايي يك امر اجتهادي است و طي آن قاضي به كشف و اتخاذ مؤثرترين تدبير براي اصلاح و درمان بزهكاران در جهت تأمين مصالح مختلف مي پردازد.حاكم با استفاده از احكام ثانويه و عنصر مصلحت در موارد تزاحم بين ملاكات احكام شريعت و احتمال تأثير شرايط در نرسيدن آن حكم به فعليت، برخي مجازاتها را اجرا نكرده و براي برخي مجازاتها جايگزين تعيين ميكند. لذا ضرورت دارد در اجراي مجازاتها خصوصاً در جرايم حدّي، رعايت اقتضائات زمان، مكان و اشخاص مدّنظر قرار گيرد كه البته حصول اين امر از طريق تدابيري چون عفو و شفاعت نيز امكان پذير است. از اين روي نگارندگان در اين مقاله به شيوه توصيفي و تحليلي به بررسي ادله فقهي عفو و شفاعت و تبيين قلمرو آن پرداخته اند.

Amnesty and intercession are two judicial remedies that if a judge evaluates the usefulness of nonenforcement, the judge can apply them to non enforcement. In this approach, the punitive response is an ijtihad, in which the judge discovers and adopts the most effective measures to correct and treat the offenders in order to obtain a variety of materials.The ruler does not enforce some penalties and substitutes for some punishments by applying secondary sentences and the element of expediency in cases of conflict between the law's provisions and the likelihood of the circumstances affecting that sentence. Therefore, it is necessary to consider the punishments of time, place, and persons in the execution of penalties, especially in the form of minor offenses, which can also be achieved through measures such as amnesty and intercession. Therefore, the authors of this article have descriptively and analytically examined the jurisprudential arguments of pardon and intercession and its scope.