اثر كلات‌هاي آهن و روش كاربرد آن‌ها بر وضعيت تغذيه‌اي آهن گياه لوبيا (Phaseolus vulgaris) در يك خاك آهكي

شناسايي و ساخت كلات‌هاي آلي نوين آهن با كارآيي بيشتر نسبت به كلات‌هاي سنتزي رايج، براي بهبود وضعيت تغذيه‌اي آهن در خاك‌هاي آهكي ايران، ضروري به نظر مي‌رسد. در اين پژوهش، ابتدا كلات‌هاي اسيدآمينه تيروزين-آهن (Fe-Tyr) و كيتوسان هيدروليز شده اسيدي-آهن (Fe-Chi) با روش‌هاي آزمايشگاهي ساخته و سپس برخي از ويژگي‌هاي آنها شناسايي شد. آزمايشي گلخانه اي به صورت فاكتوريل، در قالب طرح كاملاً تصادفي، با سه تكرار طراحي شد. فاكتورهاي آن شامل سه نوع كلات آهن، Fe-Chi، Fe-Tyr و FeEDDHA (شاهد) و سه روش مصرف خاكي، كود آبياري و محلول‌پاشي بر روي گياه لوبيا بودند. گياهان تا توليد دانه رشد كردند و  برخي پارامترهاي رشدي گياه و مقدار آهن كل در شاخسار و ريشه تعيين و فعاليت آنزيم‌هاي FCR (Ferric Chelate Reductase) ريشه و برگ اندازه‌گيري شدند. نتايج داده‌هاي آزمايشگاهي و نظري نشان دادند كه بين اسيد آمينه تيروزين و كيتوسان به عنوان ليگاند و فلز آهن، كمپلكس تشكيل شده است. نتايج نشان دادند كه بيشترين وزن خشك شاخسار گياه در روش مصرف خاكي FeChi و كود ‌آبياري FeTyr مشاهده شد. همچنين، مصرف كود آبياري FeChi، وزن خشك ريشه را نسبت به شاهد به طور معني داري افزايش داد. بيشترين مقدار آهن كل (10.3 ميلي گرم در گلدان) با كاربرد FeChi به صورت مصرف خاكي در شاخسار گياه لوبيا مشاهده شد كه نسبت به Fe-EDDHA، 36 درصد جذب آهن بيشتري را نشان داد. رابطه متقابل مثبت و معني ‌داري بين وزن خشك شاخسار و مقدار آهن و نيتروژن در شاخسار گياه لوبيا مشاهده شد. كاربرد خاكي Fe-Chi و كود ‌آبياري Fe-Tyr، بيشترين مياتگين فعاليت FCR ريشه را نشان دادند. در روش‌هاي محلول‌پاشي و كود‌ آبياري Fe-Tyr، فعاليت FCR برگ تا روز40ام از شروع آزمايش روند صعودي داشت. مصرف خاكي كلات Fe-Chi و محلول‌پاشي Fe-Tyr در طول دوره رشد گياه، وضعيت تغذيه‌اي آهن را در گياه لوبيا را بهبود بخشيد.