بكارگيري شاخص‌هاي آلودگي به‌منظور بررسي ميزان ترسيب فلزات سنگين در خاك (مطالعه موردي كارخانه‌ سيمان نهاوند)‏

فرآيند توليد سيمان به‌ سبب ماهيت و استفاده انبوه از مواد معدني و سوخت‌هاي فسيلي به‌عنوان يكي از منابع مهم آلودگي فلزات سنگين از طريق  انتشار گرد و غبار مي‌باشد. مطالعه‌ حاضر با هدف بررسي اثر فاصله از منبع انتشار (الكتروفيلتر) بر ترسيب فلزات سنگين در خاك اطراف كارخانه سيمان نهاوند انجام شد و از فواصل 1000،800،500،300 و 2000 متري اطراف كارخانه و از الكتروفيلتر نمونه‌برداري صورت گرفت. در اين فواصل به ترتيب 4، 4، 3، 4 و2 نقطه و با سه تكرار نمونه برداري شد. همچنين 6 نمونه از 11 كيلومتري كارخانه به‌ عنوان منطقه شاهد برداشت شد. پس از آماده سازي و هضم نمونه‌ها غلظت فلزات سنگين توسط دستگاه جذب اتمي به روش شعله اندازه‌گيري شد. جهت مطالعه‌ اثر فاصله از منبع آلودگي، آزمون‌هاي آماري و شاخص‌هاي آلودگي به كار گرفته شد. بر اساس نتايج، اختلاف آماري معني‌داري (p 0.05) بين غلظت Cd، Pb ، Zn، Cr و Mn در فواصل مختلف با الكتروفيلتر مشاهده شد. در فاصله‌ 300 متري بالاترين مقادير شاخص‌ها به دست آمد كه نشان از آلودگي بيشتر اين محدوده نسبت به ساير فواصل بود و با افزايش فاصله از كارخانه آلودگي كاهش يافت. همچنين غلظت فلزات سنگين در منطقه شاهد كمتر از غلظت آن‌ها در اطراف كارخانه سيمان بود. مقادير شاخصCF  و Igeo براي فلزات سنگين كادميوم، سرب و نيكل از بالاترين مقدار برخوردار بود. نتايج تجزيه به مولفه‌هاي اصلي نشان داد كه Cd، Mn و Pb در مولفه اول و Zn، Ni و Cr در مولفه دوم قرار دارند. با توجه به معني‌دار بودن اختلاف بين فواصل مختلف و بالاتر بودن غلظت فلزات سنگين در اطراف كارخانه نسبت به منطقه شاهد اين گونه مي‌توان نتيجه گيري نمود كه كارخانه سيمان نهاوند منبع اصلي آلودگي فلزات سنگين در خاك هاي اطراف است.