بررسي مفهوم قدرت در نامه‌هاي فروغ الدوله دختر ناصرالدين شاه قاجار با تكيه بر نظريۀ قدرت ميشل فوكو

مطالعات نشان مي دهد كه زندگي زنان در طول تاريخ همواره با فراز و فرود و اغلب بي عدالتي و تحقير مواجه بوده است. باتوجه به مردانه نويسي در تاريخ و ادبيات فارسي، كمتر مي توان اطلاعات كاملي دربارۀ ويژگي هاي شخصيتي و جامعه شناختي زنان به دست آورد. در عصر قاجار و همزمان با تحولات در اروپا برخي از زنان آغازگر تحول در دربار شدند. حضور آنها در محافل سياسي، اجتماعي و ادبي و آثاري كه ازخود به جا گذارد ه اند، براي شناخت ميزان اين تحولات اهميت دارد. در ميان اين آثار، نامه ها به دليل گزارش واقعيات زندگي، ارزش بيشتري دارند. اين پژوهش برآن بوده است تا با تحليل اين نامه ها، ميزان و چگونگي اعمال قدرت يكي از زنان درباري را بررسي نمايد. روش پژوهش در اين مقاله براساس تحليل نامه هاي فروغ الدوله، دختر ناصرالدين شاه قاجار، و انطباق محتواي آنها با گزاره هاي قدرت ميشل فوكو، نظريه پرداز قرن نوزدهم، استوار شده است. نتيجۀ به دست آمده حاكي از آن است كه علي رغم افزايش آگاهي و بيشتر شدن حضور اين زنان در فعاليت هاي اجتماعي، آنها نتوانسته اند بدون پشت گرمي و حمايت مردان، خواسته هاي خود را اجرا نمايند و از نظر توزيع قدرت، در مرتبه فرودست قرارگرفته اند.