بررسي انتسابِ اشعار در جُنگ اسكندر ميرزاي تيموري

جُنگ ها، از آن دست نُسخي هستند كه به دليل شمولشان بر اشعار متنوع، بسيار حائز اهميتند. چنانكه مي دانيم ذوق ادبي در هر عصري تغيير مي كند و ممكن است اشعاري كه در زماني مقبول بوده، در ادوار ديگر، چندان مورد اقبال قرار نگيرد. طبيعتاً اينگونه اشعار كه مورد پسندِ عصري نباشد، محكوم به فراموشي است. گاهي حتي نام شاعران هم به تدريج فراموش مي شود. به نظر مي رسد جُنگ ها جان پناه امني براي اينگونه اشعار و شاعرانشان هستند. بنابراين با استفاده از اينگونه منابع مي توان به نمونه هايي از اشعارِ شاعراني دست يافت كه ديوانشان استنساخ نشده و از ميان رفته است و اين خود برهانِ قاطعي بر اهمّيت جُنگ ها است. امّا علاوه بر اين محاسن، جُنگ هاي خطّي اشكالاتي هم دارند كه حاصل سهو كاتبان آن است كه لازم است اصلاح شوند تا محقّقين و پژوهشگراني كه به آن ها رجوع مي كنند، دچار گمراهي نشوند. از جمله مواردي كه ممكن است كاتب در آن دچار اشتباه شده باشد، مي توان به انتساب اشعار اشاره كرد. چنانكه در جُنگ اسكندر ميرزاي تيموري نيز در چند مورد، اشعاري به غلط به نام شاعران ديگر آمده است كه در اين مقاله به آن پرداخته ايم. در مقاله حاضر، سعي كرديم كه با مراجعه به كتب تذكره و دواوين شاعران، صحّت انتساب اشعار را در چهار بخش مورد بررسي قرار دهيم. 1) اشعاري كه در جُنگ به نام دو نفر آمده است 2) دو مسمّطي كه اجزاي آن به نام يازده شاعر نقل شده است 3) اشعاري كه سهواً با عبارت «و ايضاً له» به ديگران منسوب شده است 4) اشعاري كه در منابع مختلف به نام شاعران ديگر آمده است. نتايج حاصل از اين تحقيق مي تواند از برخي اشتباهات محقيقن، پيشگيري كند.