تاروپود تازگي(شگردهاي هنري صائب در خلق تعابير تازه با تأكيد بر صور خيال در جلد اول ديوان)

تخيّل، جزء ذاتي شعر و باعث مايه‌ور شدن آن است ؛ بي‌شك يكي از عواملي كه بر تأثير سخن شاعر مي‌افزايد، آفرينش و گزينش تعابير تازه و تأثيرگذار است كه از تخيّل شاعر سرچشمه مي‌گيرد؛ صائب، به عنوان سرآمد شاعران شاخۀ ايراني سبك هندي در اين امر مهم دستي پرقدرت دارد؛ اين شاعر پرآوازه براي بدعت‌پردازي در آوردن تعابير زيبا و دل‌انگيز، از شگردهاي تازه‌اي بهره برده است؛ او براي اين كار از انواع صور خيال از سوئي و ترفندهاي تازه و متفاوت از ديگرسو بهره‌مند شده است تا به مدد خيال فلك‌پرواز خود بتواند تعابيري تازه و دست اوّل خلق كند و بر جان و دل مخاطب تأثيري بسزا بگذارد. صائب، از تجربۀ شاعران بزرگ پيش از خود، به‌ويژه حافظ به‌فراواني بهره برده است، امّا خود نيز راه تازه‌اي در پيش گرفته و از تشبيهات، استعاره‌ها و كنايات تازه‌اي براي آفرينش تعابير نو و دست اوّل سود جسته كه در شعر گذشتگان، سابقه ندارد و با اين كه ادراك آن‌ها نياز به تأمّل فراواني دارد، امّا به كلام او جذّابيّت و مقبوليت تازه‌اي بخشيده است. درمقالۀ حاضر، به معرّفي اين ترفندها و تحليل و واكاوي نمونه‌هايي از آن‌ها پرداخته‌ايم. اين پژوهش از نوع تحليلي توصيفي به شيوۀ متن‌پژوهي است و با استفاده از ابزار گردآوري كتابخانه‌‎اي انجام شده است.