انديشه‌هاي آرمان‏شهري در نخستين نمايشنامه‌هاي اكبر رادي با رويكرد به آرمان‏شهر فلسفي فارابي

مقالۀ حاضر به بررسي سه نمايشنامۀ برگزيده از آثار دهۀ 1340 اكبر رادي، نمايشنامه نويس معاصر، با رويكرد به انديشه‏ هاي آرمان‏شهريِ ابونصر محمدبن فارابي، مي‏پردازد. در اين پژوهش، با رويكرد به نگرش‏ هاي آرمان‏شهريِ فارابي، به آثار دراماتيك معاصر، نگريسته شده است. اكبر رادي، نمايشنامه نويسي ايران را براي بيش از چهار دهه، تحت تأثير آثار خود قرار داد و الگوهاي نويني در نمايشنامه ‏نويسي كشورمان، از حيث انتخاب موضوع و به ويژه زبان نمايشي پديد آورد. مقالۀ حاضر با روش توصيفي و تحليلي به بررسي يافته‏ هايي كه به روش كتابخانه‏ اي به دست آمده است مي‏ پردازد و قصد دارد كه انديشه ‏هاي آرمان‏شهريِ شخصيت‏ هاي آثار رادي را در پرتو ديدگاه‏ هاي آرمان‏شهريِ محمد فارابي بسنجد و با استفاده از رويكردي ايراني – اسلامي در فلسفه، به نقد آثار رادي بپردازد. هدف از اين پژوهش، نگرش به آثار نمايشيِ معاصر از منظر اُتوپيايي است. اُتوپيا يكي از بُن‏ مايه‏ هاي مشترك و بنيادين، در بسياري از آثار ادبي جهان بوده است و معمولاً در پژوهش ‏هاي ادبي در اين خصوص، به آراي افلاطون و توماس مور و ديگر نظريه ‏پردازان غربي مراجعه مي ‏شود. اكبر رادي، در نمايشنامه‏‏ هايش شخصيت‏ هايي خلق كرده كه همگي از طريق راه ‏هاي گوناگون به دنبال مدينۀ ‏فاضل ه‏اي براي رهايي از وضع موجود و سعادت خود يا جامعه بوده‏اند. با توجه به نتايج به دست آمده از اين تحقيق، در همۀ نمايشنامه‌هايي كه اكبر رادي كه در دهۀ چهل نوشته است، شخصيت‌هاي گوناگوني با انديشه‌هاي آرمان‏شهري وجود دارند. نكتۀ حائز اهميت در آثار دهۀ40 رادي اين است كه همۀ شخصيت‌هاي آرمان شهريِ راديِ در راه دستيابي به آرمان شهرهاي خود ناكام مي‌مانند.