نگاهي به قياس در فقه اهل سنت و فقه اماميه

A Glance at "Analogy" in the Sunnite and Imamiyyah Jurisprudence

اهل سنت در استناد­هاي فقهي خود، به قياس استدلال كرده و عموماً آن را حجت مي­دانند ولي فقيهان شيعه اماميه، ديد خوش‌بينانه‌اي به قياس نداشته‌اند و هرچند در برخي از جاها به عنوان استثنايي از قياس مواردي را از زمره‌ي قياس مورد نهي شارع بيرون برده‌اند، اما رويكرد عمومي فقيهان شيعه نسبت به قياس، رويكردي منفي است. در قياس، آنچه تحقّق مي‌يابد حكمي جزئي به واسطه‌ي حكم جزئي ديگر مي‌باشد. به ديگر سخن، حكمي از جزئي به جزئي ديگر سرايت داده مي‌شود. پرسشي كه بايد به آن پرداخت اين است كه آيا شيعه اماميه، قياس را كلاً نفي مي­كند و يا اينكه برخي از موارد قياس را مي­پذيرد؟ اين پژوهش پس از بررسي ديدگاه اهل سنت و شيعه در بحث قياس، به اين نتيجه دست پيدا مي­كند كه در شيعه اماميه برخي از اقسام قياس در عمل پذيرفته شده است و با اهل سنت در اين باره هم­سو شده ­اند.

Sunnis have recourse to "Analogy" (Qias) in their jurisprudential argumentation and generally regard it as a criterion, while Shiite jurists do not have an optimistic view about "Analog", though they have sometimes excluded some examples of analogy prohibited by the legislator; however, the general viewpoint of Shiite jurists towards "analogy" is negative. "Analogy" is the inference of a partial religious decree from another. In other words, in a decree, one part is overgeneralized to another part. The question to be answered is whether the Imamiyyah Shiite negate the "analogy" wholly or accept it partially. This research, upon a survey of the Sunnite and Shiite viewpoints, has come to the conclusion that in Imamiyyah Shiite, some sorts of "analogy" are accepted in practice, in line with Sunnis.