بررسي عوامل اجتماعي-اقتصادي موثر بر ميزان گرايش نخبگان به مهاجرت خارج از كشور

مقاله حاضر براساس اطلاعات به دست آمده از مطالعه «عوامل اجتماعي-اقتصادي موثر بر ميزان گرايش نخبگان به مهاجرت خارج از كشور» تدوين شده ‌است. روش تحقيق، تركيبي (كيفي كمي) است. در بخش كيفي، 22 مصاحبه‌ نيمه‌ساختار يافته با نمونه‌گيري هدفمند با نخبگان تحت پوشش بنياد ملي نخبگان در سال 1397 انجام شد. مصاحبه ها با روش استقرايي، كد گذاري باز شد و كدهاي باز براساس معاني مشترك ظاهري و مقايسه‌ مداوم در قالب زير طبقه و طبقه‌هاي فرعي و اصلي دسته‌بندي گرديدند. نتايج اين مرحله نشان داد عمده ترين  عوامل و مشكلات برشمرده توسط پاسخگويان در مورد تمايل نخبگان به مهاجرت خارج از كشور، عبارت اند از: مشكلات مراكز علمي-پژوهشي، اجتماعي فرهنگي، اقتصادي، مديريتي، برنامه ريزي ، قانوني و زير ساخت هاي ارتباطي و فناوري. در بخش كمي، با استفاده از روش پيمايش و تكنيك پرسشنامه، اطلاعات لازم گردآوري شد. حجم نمونه از طريق فرمول كوكران 183 نفر برآورد شد و از روش نمونه‌گيري تصادفي ساده 200 نفر مورد نظرسنجي قرار گرفتند. در اين تحقيق براساس نظريه هاي «جاذبه دافعه» اورت لي و پرتز، «الگوي جهان گراي» جانسون و نظريه هاي «دوگانگي ساختاري»، «بحران منزلتي» و «سرمايه انساني»، عوامل موثر بر مهاجرت نخبگان مورد كندوكاو قرار گرفت. بعد از تجزيه و تحليل‌هاي رگرسيوني مشاهده‌ شد كه عوامل اجتماعي و علمي (موانع) در مبدا، عوامل علمي و اجتماعي در مقصد و عوامل مداخله‌گر در مقصد بر تمايل نخبگان به مهاجرت خارج از كشور تاثير دارند.