مدل مديريت راهبردي تبادل آب مجازي محصولات كشاورزي و دامي ايران

كشور ايران با توجه به موقعيت جغرافيايي خود كه در ناحيه خشك و نيمه‌خشك جهان قرار گرفته و همچنين مصارف روزافزون آب، در آينده‌اي نه چندان دور با بحران آب مواجه خواهد شد. بنابراين لازم است در مديريت مصرف آب كشور جنبه‌هاي مختلفي را درنظر گرفت. در اين تحقيق با استفاده از مدل‌هاي راهبردي، تجارت آب مجازي محصولات كشاورزي كشور ايران با ساير نقاط جهان براي سال 1393 مورد بررسي قرار گرفت. اين پژوهش در سه گام انجام شد. در ابتدا آب مجازي محصولات منتخب محاسبه شده و درگام بعدي با استفاده از مدل SWOT نقاط ضعف، قدرت، تهديد و فرصت‌هاي تبادل آب مجازي محصولات كشاورزي ايران شناسايي شدند. سپس براي كمي‌سازي راهبرد و تعيين بهترين راهبرد عملياتي از دو ماتريس QSPM و ماتريس فريمن (ذي‌نفعان) استفاده شد. در بررسي مدل SWOT، مشخص شد كه راهبرد مناسب جهت حركت بسوي شرايط مطلوب، راهبرد تهاجمي مي‌باشد. همچنين بررسي ماتريس QSPM نشان داد كه راهبرد افزايش تمركز روي توليد محصولات با آب مجازي كم به‌ويژه زعفران و كشمش با كسب امتياز 5.371 و راهبرد استفاده از سرمايه‌گذاري خارجي براي فرآوري محصولات با آب مجازي كم با امتياز 5.193 راهبردهاي عملياتي اصلي در اين تحقيق هستند. نتايج بررسي ماتريس ذي‌نفعان نيز نشان داد كه استفاده از سرمايه‌گذاري خارجي براي فرآوري محصولات با آب مجازي كم و صادرات اين محصولات (امتياز 105) بهترين گزينه براي تبادل محصولات كشاورزي ايران است. بنابراين با بكارگيري اين دو راهبرد هم به مسائل آب كشور توجه شده و از سويي ديگر، مسائل اقتصادي تبادل محصولات كشاورزي محقق مي‌شود.