شناسايي و تحليل ابعاد گرايش به خرافات در حوزه ورزش: رهيافت مبتني بر نظريه داده‌بنياد

امروزه پژوهشگران خرافه گرايي را به‌عنوان يكي از انحرافات اجتماعي نقد و بررسي كرده‌اند و ورزش نيز به‌عنوان يك پديده درخور توجه با ماهيت پيش‌بيني‌نشدني از رواج خرافات مصون نبوده است. خرافه گرايي يكي از معضلات رايج در ورزش امروزي محسوب مي‌شود؛ بنابراين، اين پژوهش با هدف شناسايي ابعاد گرايش به خرافات در ورزش ايران انجام شد. پژوهش حاضر با رويكرد اكتشافي به‌صورت كيفي و روش داده‌بنياد انجام شد. ابتدا با استفاده از مطالعه كتابخانه اي فهرست مقدماتي عوامل مؤثر بر گرايش به خرافات شناسايي شد و سپس مصاحبه هاي نيمه‌ساختاريافته با 15 نفر از كارشناسان آگاه از موضوع پژوهش اجرا شد. براي تحليل داده‌ها از روش استقراي منطقي در سه مرحله كدگذاري باز، محوري و انتخابي استفاده شد. بعد از مصاحبه با كارشناسان، نتايج در كدگذاري باز نشان‌دهنده شناسايي 83 كد در گرايش به خرافات در ورزش ايران بود. سپس در مرحله كدگذاري محوري، نشان‌ها در 22 مفهوم طبقه بندي شدند. درنهايت نيز سه مؤلفه شناسايي‌شده حاصل از كدگذاري انتخابي شامل مقوله ساختاري، زمينه اي و رفتاري طبقه بندي شدند. به‌نظر مي رسد يك راهبرد قطعي براي مقابله با خرافه‌گري در ورزش وجود ندارد و علاوه‌بر آموزش در هر سه سطح كلان، مياني و خرد، به مكانيسم هاي اجتماعي، ايجاد مطلوبيت و بهره‌گيري از نمادهاي غيرخرافي و درنهايت خودسازي هاي رواني و هيجاني ورزشكار نياز است.